Napalm Kızı, fotoğrafı magazin kapağını süsleyen kapak kızı değil.

Şans ve talihe dayalı bir iskambil oyunu olan Maça Kızı ya da Kupa Kızı v.b. de değil.

O, tahrip gücü yüksek, Napalm bombasının körpecik bedenini yaktığı sırada çekilen efsanevi fotoğrafıyla dünyanın tanıdığı ve “Napalm Kızı” diye anılan küçük bir kız çocuğu.

Olay 8 Haziran 1972’de başlıyor. Güney Vietnam hava kuvvetleri, Kuzey Vietnam’ın elinde olan Trang Bang köyüne saldırmaya hazırlanıyor. Ortalıkta Kuzey Vietnam’daki düşman Vietkong geliyor, dedikoduları … Bunun da psikolojik etkisi olmuş mudur bilinmez, Güney Vietnamlı pilotun yanlışlıkla ABD yapımı Skyrider uçaklarından attığı napalm bombaları köye isabet ediyor. Saldırıdan kaçan siviller de haliyle bombalardan zarar görüyor. (Napalm, yangın çıkaran bir jel) Aralarında giysileri yandığı için çırılçıplak, kollarını iki yana açmış, kameraya doğru haykırarak koşan dokuz yaşındaki kız çocuğu Phan Thi Kim Phne de bulunuyor. (Çocuk hastaneye kaldırıldığında bilinci yerinde, ama feci yanıklar içinde, derileri soyulmuş, öyle ki bedeninden çok kötü yanık et kokusu yayılıyor. )

Aradan elli yıl geçtikten sonra yönetmen Bao Nguyen, iki yılını alan ‘The Stranger’ İncelemesi: “Napalm Kızı Fotoğrafını Kim Çekti?”( 2025) adlı belgeseli yapıyor ve dünyaya soruyor : Belgesel yanıt hakkında bize ne söylüyor ? Peki aradan elli yıl geçmiş olmasına karşın “deklanşöre kimin bastığı” neden bu kadar önemli?

Fotoğrafı Nick mi, yoksa Nghe mi çekti? Yönetmen elli yıl öncesine dönüyor olayı araştırmak için.

Associeted Press (AP) editörü, Saigon (O sıralar adı Ho Chi Minh) ofisine gönderilen fotoğrafın AP’nin yerel kadro fotoğrafçısı Vietnamlı Nick Ut’a ait olduğunu ilan ediyor. Nick, fotoğraf sayesinde Pulitzer dahil bir çok ödül kazanıyor, ünleniyor. Oysa gerçek farklı: Saigon’daki AP editörü fotoğrafı , serbest foto muhabiri Nghe’nin çektiğini biliyor; kendisine fotoğrafı gönderen de Nghe; standart ücret olan yirmi doları ödüyor ona ve çevreye fotoğrafı Nick’in çektiği yalanını söylemesini emrediyor. Aklı sıra fotoğrafı bir AP elemanı çekti diye övünecek (Emir büyük yerden; Nghe evli çocuk sahibi, bu sırrı saklamaya razı oluyor.)

Derken App editörü yıllar içinde vicdan azabı çektiğinden elli yıl sonra bu yalanı patronun emriyle yaptığını itiraf etmeye kara veriyor. Bunun üzerine belgeselin yapımcıları, yıllar önce Kaliforniya’ya yerleşmiş olan Nghe’yi arayıp........

© Gazete Manifesto