Yüce Allah insanı yaratmadan önce meleklerine yaratacağı insanın mahiyetini öğreterek, yeryüzünde kendisine halife olarak tayin edeceğini bildirmişti. Melekler: “Yeryüzünde kan dökecek ve fesat çıkaracak kimseleri mi yaratıp halife tayin edeceksin? Oysa biz seni överek tesbih ediyor ve seni takdis ediyoruz?” diye hayretlerini dile getirince Allah: “Ben sizin bilmediklerinizi biliyorum!” buyurmuştu. (Bakara, 30) Ayette meleklerin insan için söyledikleri insanın önemli bir özelliğini ortaya çıkarmaktadır.

“Yeryüzünde kan döken ve fesat çıkaran” ifadesi insanın yapısında kan dökmeye sevk eden bir saldırganlık içgüdüsü bulunduğuna işaret eder.

İnsanda şehvet, sevgi, merak gibi duyguların yanı sıra eskilerin deyimiyle “Kuvve-i gadabiyye” denilen saldırganlık duygusu da bulunmaktadır. Duygular su gibi sürekli akıntı halindedirler. Suya yol verilmeyip her taraftan kapatılırsa ya taşacak ya da engelleri yıkacaktır. Bu nedenle mutlaka akıntısına yol verilmelidir ki tahribatı önlensin ve istifade edilebilsin. Başta imtihan olmak üzere birçok hikmetlere binaen yaratılışta sınır çizilmeyen insan duyguları, akıntılarına meşru yollar açılarak kontrol altına alınmaktadır. Şehvet duygusu evliliğin meşru kılınmasıyla kontrol altına alındığı gibi, saldırganlık duygusu da kurban ibadetiyle zapt altına alınmıştır. Demek ki kurban, meleklerin “kan dökecek” diye tedirgin oldukları insandaki duygunun zararsız hale gelmesi için akıntısına açılmış meşru bir yoldur. İnsan için yaratılmış olan hayvanların ibadet olarak kurban edilmeleri, insandaki saldırganlığı şeriatın kontrolü altına almış ve büyük........

© Gazete İpekyol