Geçtiğimiz haftaki yazıda, İkinci Trump dönemindeki korumacılık uygulamalarının hangi tarihsel arka plan çerçevesinde hayata geçtiğine değinmiştim. Özetle şunu savundum: Finansal ve askeri alanlarda üstünlüğünü koruyan ancak üretim alanındaki hakim konumunu kaybeden bir hegemonik gücün, bu konumunu yeniden geri kazanmak için bir çabaya giriştiğini görüyoruz. Yeni korumacılık önlemlerinin gerisinde bu temel motivasyon yatıyor.

Bu yazıda konunun farklı boyutlarını ele almaya başlayabiliriz. İlk olarak ele almak istediğim alt başlık, korumacılık önlemlerinin uygulanması durumunda ortaya çıkacak küresel yeniden yapılanma olacak. Yani Trump başarılı olursa ne olur sorusuna yanıt arayacağım.

İlk olarak büyüme modellerinin küresel etkileşimi açısından korumacılık uygulamalarının değerlendirelim.

Büyüme modellerinin ekonomi politiği literatüründe ABD, tipik olarak borç-çekişli ve iç talebe dayanarak büyüyen bir ülke olarak kategorize edilir. Özellikle 1970’den sonra uygulanan neoliberal politikalarla emeğin örgütsel, siyasi ve toplumsal gücü gerilemiş; bu, reel ücretlerin neredeyse dondurulması sonucunu doğurmuştur. Yani, ABD’deki büyüme modelini şekillendiren ana eğilim, ücretlerin baskılanmasıdır.

Günümüzde, ücretlerin baskılandığı bir ortamda ekonomik büyümenin sağlanmasının iki temel yolu var. İlki ihracata dayalı bir büyüme modeli kurmak (yani ekonomik büyümenin daha çok net ihracatın katkısıyla gerçekleşmesi). Almanya ve Çin bu tip ekonomilere verilebilecek örnekler olarak görülebilir.

İkinci temel yol ise, reel ücretlerin artmadığı bir ortamda borçlanma olanaklarının artırılması yoluyla iç talebin canlandırılması. Bunun tipik örneği ise ABD’dir. 1980’li yıllardan itibaren izlenen para politikası (‘the great moderation’ olarak adlandırılan dönem), gerek hanehalkı, gerekse reel sektör firmalarının borçlarının muazzam bir şekilde artmasını mümkün kılmıştır.

Kısacası, ücret baskılamasının norm........

© Gazete Duvar