Geçtiğimiz hafta, Almanya ekonomisinde bir dönem 'başarı hikayesi' yaratan ve sonrasında da krizle karşılaşan birikim modelinin temel özelliklerini incelemiştim. Lucio Baccaro ve Chiara Benassi’nin daha çok makroekonomik değişkenler ve kurumsal yapılar arasındaki ilişkileri inceleyen çerçevesinden hareketle yaptığım değerlendirme, süreci ana hatlarıyla açıklasa da, daha dinamik bir analiz çerçevesine ulaşmak için aktörleri ve çıkarlarını da incelemek gerekiyor.

Bu yazıda, farklı sermaye fraksiyonlarının farklılaşan çıkarları ve bu çıkarların siyasi arenada temsil edilişi üzerinde duracağım. Yazıda, Etienne Schneider'in 2023 yılında yayınlanan makalesine dayanarak, ‘Yeni Sanayi Stratejisi 2030’ (NIS 2030) belgesi etrafında şekillenen farklı büyüme stratejileri ve bunların tarafları hakkında bir özet yapacağım, ardından da güncel kriz sürecinde iktidar blokunun yeniden yapılanma dinamiklerine ve yaklaşan Şubat seçimlerine değineceğim.

Sermaye fraksiyonlarının farklılaşan çıkarlarını analiz etmeden önce, kısa bir arka plan sunmak faydalı olabilir. Euro Bölgesi borç krizinin 2010-2012 arasındaki etkileri Almanya’nın ihracata dayalı modelini daha da belirginleştirirken, sermaye fraksiyonları arasındaki çelişkilerin yavaş yavaş ortaya çıkmaya başladığı bir sürece işaret etti. 2014 Ukrayna krizi, Kırım’ın Rusya tarafından ilhakı ve sonrasında Rusya’ya uygulanan yaptırımlar, Alman sanayisini yeni pazar arayışlarına iterken, teknoloji ve enerji alanlarında daha bağımsız politikaların geliştirilmesi ihtiyacını gündeme getirdi.

2015-2016’daki göç dalgası, sosyal demokratlar ve sendikaların dayanışma odaklı çözüm arayışlarını tetiklerken, sosyal harcamaların artışı bazı sermaye gruplarının ‘piyasa dostu’ reform taleplerini canlandırdı. 2017-2019 arasındaki dijital ekonomi gelişmeleri ve ABD-Çin ticaret savaşları ise, Almanya’nın sanayi stratejilerini derinden etkiledi. Bu süreç, 2019’da ilan edilen NIS 2030’un ilk taslağı ile ilgili tartışmaların temelini oluşturdu.

Pandemi ise, ‘stratejik özerklik’ ve ‘üretim zincirlerinin Avrupa’ya geri taşınması’ gibi yeni gereklilikleri öne çıkardı. 2020’ler boyunca Almanya, pandemi sonrası toparlanma........

© Gazete Duvar