Ukrayna ‘renkli devrim’ maceralarından bu yana Rusya ile hesaplaşma arenasına ve kirli operasyonlar üssüne döndürülmesinin bedelini çok ağır ödüyor. Rusya’ya topraklarını kaptırması yetmemiş gibi ‘büyük kurtarıcı’ Amerika’nın küresel haydutluk rejiminden nasibini alıyor.

Amerikan müdahaleciliğini liberal özgürlükçü demokrasiler için elzem bulan avanaklar kulübü, ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna’nın değerli madenlerine çökme planı karşısında serseme döndü.

Trump, Rusya ile barışın parametrelerini koyarken Ukrayna’ya yaptıkları yardımlara karşılık 500 milyar dolarlık nadir bulunan mineraller kaynağına çökmek istiyor. Bu talep taraflara küstahça geliyor. Aslında ‘özgürlük’, ‘demokrasi’, ‘dostluk’ ve ‘ortaklık’ gibi değerlerin maske olarak kullanılmadığı bir karşılaşma sunuyor. Gücenen Avrupalı müttefikleri de Napolyon Bonapart'a atfedilen "Ülkesini kurtaran kişi hiçbir yasağı çiğnemiş olmaz" sözüyle vuruyor.

Apple, Tesla, Lockheed Martin ve Rytheon gibi devlerin ürünlerine hayat veren nadir elementler için yürütülen savaşın Ukrayna dosyasına girmesine şaşıyorlar. Paris İklim Anlaşması’ndan çekilmek, küresel rekabeti Amerikan şirketleri lehine çevirmekle ne kadar ilgiliyse Ukrayna paketi de o oranda ilgili.

Çin’in nadir bulunan elementler üzerindeki tekelini kırmak için Ukrayna’nın madenlerine göz dikerken Avrupa’yı da saf dışı ediyor.

***

Çin elektrikli araçlar, cep telefonları, F-35 jetleri ve Patriot füzeleri gibi ileri savunma sistemlerine güç sağlayan mıknatıslarda kullanılan 17 kilit element üzerinde hakimiyetini koruyor. Uluslararası Enerji Dairesi'ne göre Çin, küresel nadir toprak elementlerini rafine etme kapasitesinin yüzde 87'sini elinde bulunduruyor. (https://www.voaturkce.com/a/dunya-temiz-enerjiye-gecis-surecinde-cin-in-nadir-toprak-elementleri-uzerindeki-egemenligini-kirma-mucadelesi-veriyır/7209892.html )

Mesela yüksek sıcaklıklarda mıknatıs özelliklerinin korunmasını sağlayan disprosyum üretiminde Çin’in tekeli yüzde 99 oranında. Bu elementler rüzgâr türbinleri gibi temiz enerji programları için de vazgeçilmez.

Çin ulusal güvenlik çıkarlarını korumak için tungsten, tellür, bizmut, molibden ve indiyum ihracatına sınırlamalar getirdi. (https://www.theguardian.com/us-news/2025/feb/05/donald-trump-rare-earths-ukraine-us-trade-deal-aid-russia )

Çin’in tekel gücü küresel rekabeti ABD’nin aleyhine çeviriyor. Tekeli kırmaya dönük çalışmalar ise sonuç vermiyor. (https://harici.com.tr/trumpin-ukraynada-maden-hamlesindeki-gizli-ozne-cin/ )

ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu’na göre dünya çapında 110 milyon ton yatak mevcut. Bunun 44 milyonu Çin'de, 22 milyonu Brezilya'da, 21 milyonu Vietnam'da, 19 milyonu Rusya'da, 6,9 milyonu Hindistan'da, 4,2 milyonu Avustralya’da, 2,3 milyonu ABD’de, 830 bini Kanada’da 510 bini Myanmar’da ve 290 bini Meksika’da.

Kısa listede Ukrayna’yı göremiyoruz. Ukrayna'da ticari olarak işletilen nadir toprak madeni yok. Açık kaynaklara göre Ukrayna lantan, seryum, neodim, erbiyum, itriyum ve skandiyum gibi nadir toprak elementlerinin yanı sıra........

© Gazete Duvar