“İktidar” kelimesi anahtar bir kelime olduğu kadar aynı zamanda büyülü bir kelimedir. Nâmık Kemâl’in “Hürriyet Kasidesi’nde kullandığı sıfatla söylersek “efsunkâr” bir kelimedir. Elde etmek için her türlü oyunun oynandığı, rakiplere her türlü tuzağın kurulduğu, her türlü iş birliği ve ittifâkın câiz görüldüğü iktidar, elde edildikten sonra da her türlü ihânetin uygulandığı, kaybetmemek için elde ederken yapılan oyunların, kurulan tuzakların bir üst seviyeye çıktığı bir içeriğe sâhiptir. İktidar kelimesi hem anahtardır, hem kilittir, hem eşiktir, hem kapıdır. Pierre Bourdieu “tüm iktidarlar, güçlerinin azımsanmayacak bir kısmını, o güce temel teşkil eden mekanizmaların yanlış tanınmasından alır” der.

(1) Bourdieu’nün bu tespiti, iktidarın hem çeşitli olduğunu hem de mümkün olduğunca yanlış tanınması yâni bilinmemesi gerektiğini ortaya koymaktadır. İktidar deyince aklımıza hemen siyasal iktidar geliyor. Siyasal iktidarla birlikte siyasal muhalefet geliyor. Oysa Bourdieu’nün tespitinden devam edersek, ne olduğuna, kimlerin elinde olduğuna, nasıl elde edildiğine, rakiplerinin kim olduğuna, ne zamana kadar süreceğine kadar her özelliği bilinen bir iktidara “iktidar” demek pek doğru olmayacaktır. İktidar gücünü bilinmemekten, hakkında fazla bilgi olmamasından alır. Bu bir çeşit entelijansiya ve istihbarat gibidir. Bilinmeyen taraf güçlüdür, bilen taraf daha güçlüdür. Kontra-istihbarat denilen yapı bunun en güçlü seviyesidir. Bilinmemek, bilmek ve de sizin hakkınızda ne bilindiğini ve bilinmediğini bilmek. İşin istihbarat tarafı âdeta bir kör dövüşü gibi ve sisli havada avlanırken ilk ateş edenin yerini belli etmesi kadar riskli bir içeriğe sâhiptir.

İktidar kelimesine toplumsal açıdan baktığımızda toplumun her unsurunda bir iktidar yapılanması görmek mümkündür. Kültürel iktidar, sanatsal iktidar, ekonomik ve ticârî iktidar, sportif iktidar, dinî iktidar, eğitimsel (akademik) iktidar, bürokratik iktidar, askerî iktidar ve daha nice iktidar türü olduğu söylenebilir. Demokrasinin bir yan etkisi olarak, iktidârın sâdece siyâsî........

© Gazete Damga