19 Mart operasyonu sonrası ekonomide yaşanan şok, bayram tatilini uzatma yoluyla soğutulmaya çalışıldı. Ancak asıl kritik soru şu: Pazartesi günü nasıl bir Türkiye’ye uyanacağız? Bu süreç, Türkiye’nin ekonomik seyrinde yeni bir dönemin başlangıcı mı, yoksa yalnızca kriz yönetimi döngüsünde bir başka geçici önlem mi? Ve en önemlisi, bu ekonomik gelişmelerin siyasete etkisi ne yönde olacak?

Önümüzdeki dönemi anlamak için 19 Mart sürecinin ekonomik boyutlarını değerlendirmek gerekiyor. Bu yazıda beş temel gözlemlerimi özetledim.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 19 Mart operasyonu sonrasında en az 25 milyar dolarlık döviz rezervi kullanarak TL’nin hızlı değersizleşmesini önleyebildi. Merkez bankalarının rezerv biriktirme politikaları görece yeni bir olgu olup, özellikle 1997 Asya Krizi’nden sonra uluslararası kurumlar tarafından önerilmeye başlandı. Amaç, sermaye hareketlerinin yaratabileceği ani fiyat zıplamalarını engellemekti.

Ancak Türkiye’de rezerv yönetimi, sadece makroekonomik dengeleri koruma aracı olmaktan çıkmış durumda. 2020-2023 arasında, çeşitli finansal araçlar kullanılarak TCMB’nin rezerv kullanma kapasitesi neredeyse ikiye katlandı. Takas hariç net rezervlerin eksi 60 milyar dolara kadar genişlemesi, Türkiye’deki otoriter konsolidasyon sürecinin ekonomik boyutuna dair bazı ipuçlarını veriyor. Dahası, bu süreç bize kriz yönetiminin sadece ekonomik değil, aynı zamanda siyasi bir süreç olduğunu bir kere daha gösterdi.

2023 seçimlerinin ardından Mehmet Şimşek’in ekonomi yönetiminin başına getirilmesi ve TCMB’ye yapılan yeni atamalar, piyasalarda geçici bir iyimserlik yaratmıştı. Faiz artışları, sermaye girişlerini canlandırmış ve TL bazlı finansal ürünlere yönelimi artırarak rezerv birikimini mümkün kılmıştı. Bu süreci büyük bir coşkuyla destekleyen ve “İktidarla bütünleşmiş muhalefet” görüntüsü veren çevreler, bugün neye alet olduklarını daha iyi görmüş olmalılar.

Şimdi ise 19 Mart sonrası, TCMB’nin rezervleri yeniden ekonomi tartışmalarının merkezine........

© Evrensel