Trump, göreve başlar başlamaz aldığı kararlarla dünya ekonomisini sarsarken kafasına göre hareket eden, bir gün yaptığının ertesi günü tam tersini yapabilen bir başkan imajı çizmekte. Bu, gündelik gelişmeleri yorumlamayı oldukça güç, hatta imkansız hale getiriyor. ABD borsaları haber akışına göre bir aşağı bir yukarı hareket ederken Trump’ın uygulamaya soktuğu ekonomi politikaları ABD’de önde gelen iktisatçılardan pek destek görmüyor. Özellikle gümrük tarifeleri konusundaki yaklaşımı keyfi ve “irrasyonel” olarak değerlendirilmekte. Bu değerlendirmelerde haklılık payı bulunsa da meseleyi uzun vadeli eğilimleri gözeterek ele aldığımızda bu tarzın bir anlamda ABD ekonomisindeki yapısal sorun ve çelişkilerin bir yansıması olduğu da söylenebilir. Geçen hafta bu politikaları ABD-Çin rekabeti bağlamında ele almıştım. Bu hafta Trump’ın yurt içi ekonomi politikalarına biraz değinerek resmi tamamlamaya çalışalım.

Trump ve ekibinin içerideki politika çerçevesi üç ana unsurdan oluşuyor: Savunma harcamaları dışındaki kamu harcamalarını -özellikle sosyal güvenlik harcamalarını- kısmak, şirketlerin ve varlıklı kesimlerin vergilerini düşürmek ve başta finans sektörü olmak üzere birçok alanda düzenlemeleri tasfiye ederek yeni bir deregülasyon dalgası başlatmak. Bu üç unsurun uluslararası ticarete kısıtlamalar getirerek belli alanlarda üretimi yeniden ABD’ye çekme hedefiyle ne ölçüde uyumlu olduğu tartışmalı.

Bu hedeflerin ilk ikisi, geçtiğimiz hafta Temsilciler Meclisi’nde kabul edilip Senato’nun onayına sunulan kapsamlı vergi ve harcama yasasında kendini gösteriyor. Trump’ın “büyük ve güzel bir yasa” (One Big Beautiful Bill Act) olarak adlandırdığı bu yasa, 2017’de yürürlüğe sokulan bireysel ve kurumsal vergi indirimlerini genişletiyor ve Biden döneminde hayata geçirilen birçok yeşil enerji teşvikini iptal ediyor. Yasanın en çarpıcı yönlerinden biri, sosyal yardımlara ve kamu harcamalarına yönelik kesintiler. Yasayla ABD’de düşük gelirli birey ve ailelere devlet tarafından sunulan sağlık sigortası programının (Medicaid) kapsamını daraltacak değişikler getiriliyor. Bu değişiklikler yürürlüğe girdiğinde milyonlarca düşük gelirli Amerikalı sağlık hizmetlerinden yoksun kalacak.........

© Evrensel