Bilgisayarlardan, hibrid araçlara, şarj edilebilir pillerden, cep telefonları, rüzgar türbinleri, tıbbi görüntüleme cihazları, radar sistemleri, uzay sanayi, uçak motorları gibi birçok alanda kullanılan ve teknolojinin gelişmesi ile daha da stratejik bir girdi haline gelen nadir toprak elementleri (NTE), bir süredir ülkemiz kamuoyunun gündemini meşgul etmeye başladı. Toprakta eser miktarda bulunmaları nedeniyle, nadir toprak elementleri (NTE) olarak adlandırılan ve zor bir üretim sürecine sahip olan bu elementlerden ülkemizde, Eskişehir Beylikova’da önemli bir rezerv olduğu ileri sürülüyor.

Türkiye’nin nadir toprak elementleri varlığının Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın geçtiğimiz günlerde ABD’deki Trump görüşmesinde gündeme geldiği ve “meşruiyet” karşılığı verilen tavizlerden birisi olduğunu ileri süren ana muhalefet CHP’nin Genel Başkanı Özgür Özel, NTE’leri “Türkiye’nin geleceği” olarak tanımlayarak, Erdoğan’ı “Kkendi geleceği için ülkenin geleceğini satmakla” suçlamıştı. CHP Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz da sosyal medya hesabından paylaştığı 5 Mart 2025 tarihli ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesine bağlı Avrupa Alt Komitesine ait belgede Türkiye’deki NTE’lerle ilgili ABD’de, Erdoğan-Trump görüşmesinden 7 ay önce yapılan konuşmaları gündeme getirdi. Toplantı tutanaklarına göre NTE’nin ABD açısından startejik önemde olduğu, Çin’le Türkiye’nin anlaşma olasılığına karşı bir an önce Türkiye’nin bu konuda masaya oturtulması gerektiği dile getiriliyor.

NTE olarak adlandırılan elementler atom numaraları ile yerkabuğunda bulunma sıklıklarına göre şu şekilde sıralanıyor: lantan (La), seryum (Ce), praseodim (Pr), neodimyum (Nd), prometyum (Pm), samaryum (Sm), evropiyum (Eu), gadolinyum (Gd), terbiyum (Tb), disprosiyum (Dy), holmiyum (Ho), erbiyum (Er), tulyum (Tm), iterbiyum (Yb) ve lütesyumdurr (Lu).

Dünya’da nadir toprak elementleri üreten ülkeler arasında ilk sırada Çin, ikinci sırada Vietnam yer alırken Türkiye’de şu an için herhangi NTE üretimi yok.

Peki, bu nadir toprak elementleri denilen maddeler nelerdir? Öneminin yanı sıra, dünyadaki rezerv, üretim durumları ve Türkiye’deki rezerv miktarı nedir? NTE madenciliği’nin sağlık ve çevresel etkileri nelerdir? Dünyada yapılan NTE madenciliği sonrası ortaya çıkan çevre ve sağlık sorunlarına dair ne gibi bilimsel veriler var önümüzde?

Bütün bu soruları Jeoloji Yüksek Mühendisi ve Tıbbi Jeoloji........

© Evrensel