Türkiye’de sermaye iktidarlarının dünya kapitalizmine entegre olabilmek için aldığı kararlar, işçi sınıfının o dönemki sınıf birliği karşısında hayata geçememişti. Kapitalist gelişmede olan ülkeler gibi ihracata yönelik sanayileşme politikaları uygulayarak, artı değer üretimiyle bağlantılı olarak denetimi, bağımlılığı ve sömürüyü de içine alacak şekilde Türkiye kapitalizmi, hedefine 12 Eylül askeri darbesiyle ulaştı ve Özal dönemi ile birlikte 24 Ocak 1980’de açıklanan neoliberal politikalar hayata geçirildi. Avrupa Birliği sürecinin ve IMF politikalarının bir uygulaması olarak kırlarda köylülerin tarımla olan bağını çözen politikalar kentlere gelerek proleterleşmiş sanayi işçileşmesine evrildi.

2000’lerin başında Derviş politikaları “yeni iş bölümü” adı altında yeni İş ve Sendikalar Kanunu başta olmak üzere sağlığı, eğitimi, sosyal güvenliği ve emekliliği hak olmaktan çıkarıp meta olarak düzenleyerek güvencesiz çalışmanın temellerini atmış oldu. Güvencesiz çalıştırma biçimleri olan taşeronlaştırma, göçmen ve kaçak işçilik, kısmi süreli çalışma, esnek istihdam, ev işçiliği, mevsimlik işçilik, yaygın kayıt dışı çalışma ve geçici işçilik bu süreçte işte bu zeminler üzerinde gerçekleşti. Son yıllarda ise “torba yasa” ya da kanun hükmünde kararnamelerle iş güvencesinin ve sosyal güvenliğin kırıntıları tasfiye edilmeye çalışılıyor.

Özelleştirme uygulamalarının ardından istihdamın yapısı değişerek güvencesiz ve esnek çalışma biçimlerinde artış yaşandı. Güvencesiz çalıştırma biçimleri işin tanımını belirsizleştirmiş ve çalışma koşullarının belirlenmesini otorite olan patronlardan tarafa çevirdi, işçi sağlığı ve iş güvenliği (İSİG) alanında da işçileri korunmasız bıraktı. Bunun sonucu çalışırken ölen işçi sayısı katlanarak arttı. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi verilerine göre 2012 yılında iş cinayetinde ölen işçi sayısı 878 iken, bu rakam 2023’te 1929’a, 2024’ün ilk 11 ayında ise 1708’e çıktı. 22 yıllık AKP döneminde iş cinayetinde ölen işçi sayısı 35 bine yaklaştı.

Çalışma koşulları emek gücünün faaliyeti sırasında işçinin beden bütünlüğünün, sosyal ve psikolojik varlığının korunmasını........

© Evrensel