Trump’ın Rusya’yla yakınlaşarak hem AB’yi hem Çin’i yalnızlaştırma planı olduğu konuşuluyor. Trump da bu kanaati desteklemek istercesine Çin ve AB menşeli ürünlere vergi üstüne vergi getiriyor. Gerisi de gelecek gibi. Çin yapımı gemilere ve deniz taşımacılığı teknolojilerine özel bir yasak ve genel bir ‘Amerika’da üret’ yasasının yolda olduğuna dair resmi açıklamalar var.

Bütün bu kararlar Çin’i küresel tedarik zincirlerinden ve üretim ağlarından dışlama amacına hizmet ediyor gibi görünse de, pratikte hangi teknolojik ürünün nerede yapıldığına karar verebilmek, hatta tedarik zincirlerinin izini sürebilmek hiç kolay değil. Örneğin ABD dahil birçok gelişmiş ülke, ürün montajı kendilerinde yapıldıysa yerli malı sayıyor ama ürünün içeriği ya da parçalarının önemli kısmı Çin’dense; ya da Çin’e vergi konmuşsa, Singapur, Malezya gibi aracı ülkelerden geliyor olabilir.

ABD’nin ilaç sektörü de bu sisteme dönmüş durumda. Telif haklı marka ilaçları satan büyük şirketlerin zorlamasıyla devlet, jenerik ilaç üreten Amerikan şirketlerini ilaç fiyatlarını pazar fiyatının altına çekmek zorunda bıraktı. Jenerik ilaç, patent süresi dolan inovatif ilacın yerine pazara girebilen, aynı etken maddeyi içeren, aynı formülasyona ve doza sahip olan ve biyoeşdeğerliği kanıtlanmış ilaçlardır. Amerikan jenerik ilaç şirketleri maliyeti azaltmak için etken maddeyi Hindistan ve Çin gibi ülkelerden alma yoluna gidince, bu ülkelerin ilaç sanayilerine de bilgi aktarımı yapmış oldular.

Jenerik ilaç sanayisinin küresel lideri uzun zamandır Hindistan’dı. Çin’in ürettiği jenerik ilaçların biyoeşdeğerliğinin şaibeli olduğu ve etkili olmadıkları düşüncesi hakimdi. Hatta Çinli orta sınıflar dahi, pahalı ilaçların jeneriklerini Hindistan’dan getirirlerdi. 2010’lu yıllarda Çin, devlet ilaç sanayisinde de küresel piyasaları ele geçirmeye karar verdi. Bu yeni sanayi politikasında hem olası bir ticaret savaşında tıp gibi yaşamsal bir alanda ABD’ye bağımlı olmama kaygısı, hem de ilaç sanayisinin yeni teknolojilerle........

© Evrensel