Kâinatta hemen hemen her şey değişime uğramakta. Öyle ki tabiatta cereyan eden değişim serüveni toplumlar ve insanlar içinde geçerli elbet. Bakın Asya Sentez müziğinin sesi Hasan Sağındık’ın “Dünya döner devran döner” albümü adeta hayatın değişim ve dönüşüm nöbetlerini bize nasıl hatırlatıyor bir görmüş olalım:

DÜNYA DÖNER

Söz-Müzik: Gündoğar

(Dünya Döner-“Siyah ağıt”-1996)

Dünya döner, devran döner

İnan ki her şey aslına döner

Çaresiz insanın çilesi

Hilekâr insanın hilesi

Zalimin mazluma inen sillesi

Bilirim ki bir gün olur

Tersine döner canım

Dünya döner, devran döner

İnan ki her gece gündüze döner

Dünya döner, devran döner

İnan ki her şey aslına döner

Gündoğar’ım niçin üzülürsün

Yarın varken dünü düşünürsün

Bu gidişle sen de, sen de görürsün

Umut ektiğin yarın düne döner canım

Tabiî ki sosyal hayatta müsbet yönde değişim ve dönüşümün yanı sıra yatağında akan suyu tersine çevirmek isteyen tepeden inmeci statükocu zihniyetin menfi yönde değişim çabalarının varlığı da söz konusu. Burada önemli olan toplumun hangi yönde tercihini benimsemesi çok mühimdir. Nitekim toplum, kendi iradesi doğrultusunda gerçekleşen değişimleri normal değişim olarak karşılarken, kendi iradesi dışında cereyan eden cebri uygulamalara yönelik değişimleri ise anormal dönüşümler olarak karşılar.

Bakın, Fransa’daki jakobenlerin toplumu değişime zorlaması, onlara tepeden inmeci gözüyle bakılmasına ziyadesiyle yetmiştir. Tarihi kaynaklar incelendiğinde birçok toplumda tepeden dayatıcı iradelerin varlığına şahit oluruz. Hatta birtakım vesayet odaklı zinde güçlerin tepeden değişim katalizörlüğüne soyundukları görülmüştür. Toplum tercihleri hiçe sayan jakoben zihniyete sahip klikler bilhassa darbe dönemlerinde daha net bir şekilde kendini gösterip böylece toplumların yarınlarını karartmış olurlar. Öyle ki tepeden yönlendirmeler toplum mühendisliği uygulamalarıyla bir şekilde ortaya çıktığında kitlelerin sivil inisiyatif ve girişimci eğilimlerin önüne çok rahat set çekilebiliyor. Ancak şu da var ki yukarıdan aşağıya doğru formatlanmaya çalışılan değişim planları ters teptiğinde sivil toplum olgusu dirilişe geçme fırsatı yakalama imkânı bulduğu zamanlarda olabiliyor. Bu demektir ki uzun vadede tabandan tavana bir değişim ve dönüşüm söz konusu olduğunda ancak o zaman toplum rahat bir nefes alıp yoluna devam edebilmekte.

Totaliter zihniyetler her zaman jakobenisttir. Malum, Türkiye’de Milli Şef uygulamaları uzun süre siyasi hayatı olumsuz yönde derinden etkileyip ilerisinde dur durak bilmeksizin her on yılda bir askeri darbelerle zihniyeti itibariyle varlığını sürdürebilmiştir. Zaman zaman toplumun derin sinesi bu tür ayak oyunlarına fırsat vermese de üsten dayatmalar neticesinde gerçekleştirilen ihtilallerle tek parti uygulamaları ülkemizin katılımcı demokrasiyle buluşmasına engel bir duvar oluşturulmuştur hep. Hâkim devlet yapılanması bir türlü hadim devlet yapılanmasına dönüşemediği içindir gelişmenin merkezi olamadık. Devlet yapımızın hâkim baba tavrı üzerine bina edilmesi hadim devlet yapılanmamızı........

© Enpolitik