Ekonomi ciddi disiplin olsa da farklı bakış açılarına hatta mizaha yer olmadığını kim söyleyebilir? Birkaç örnek; pandemi döneminde insanların perakende, park, işyeri gibi mekanlardaki hareketliliğini ortaya koyan “Google hareketlilik verileri”, trafikteki araç yoğunluğuyla ekonomi ölçümü yapan “Araba plakası kirliliği endeksi”… duyduğumuzda şaşırtan ölçü kriterleri. Popüler kültüre kaydığımızda daha ilginç endikatörlerle karşılaşıyoruz; bir hamburgerin farklı ülkelerdeki fiyatıyla döviz kurunun denge durumunu ölçmeye yarayan “Big Mac Endeksi”, ekonomik durgunlukta bireylerin pahalı lüksten caymasına işaret eden “Lipstick Index”, Türkiye’de halkın günlük tüketiminden türetilen “simit-çay” ya da “menemen” endeksleri bazıları… Bunlar, halkın iletişimi, davranışların tercümesi. Yüksek yumurta fiyatları, azalan karton koli talebi ya da boş dans pistleri gibi işaretler de var. Üstelik yenileri de; düşük bel jean pantolonların dönüşü, kalabalık dans gösterileri olarak tanımlanan ‘flash mob’ etkinlikleri, Lady Gaga’nın pop müziğe dönüşü… Genç kuşağa göre bunlar yaklaşan küresel resesyonun işareti.

Ciddi olarak tanımlanan ekonomi yayını Wall Street Journal’in, “The Journal” podcastinde“Lady Gaga, Low-Rise Jeans, and the Next Recession” başlıklı bir bölüm yayınlandı. Programda Z kuşağının hemen her popüler kültür olayını esprili bir şekilde ekonomik durgunluğun habercisi olarak yorumlaması ele alınıyor. Ekonomistler geleneksel olarak resesyonu tahmin etmek için enflasyon, işsizlik gibi sert verileri kullana dursunlar, büyük bir kitle de, iç çamaşırı satışı veya etek boyu gibi alışılmadık göstergeleri takip ediyor…

Ekonomi deyince aklınıza karmaşık grafikler, faiz oranları ve tablolar gelebilir, dönüşümü okumanın bir yolu da tahminlerini farklı alanlardan işaretlerin üzerine inşa edenlerin dilini öğrenmek. Bu tek başına mizah değil, ekonomik duyarlılıkların yeni dili. Geleneksel değerlerin geçirdiği evrim ve özellikle sosyal medyada dışa vuran bir iletişim dili.

TikTok'tan ekonomi okumaları

İletişim mecraları Z kuşağının kültürel trendleri ekonomik sembollere dönüştürdüğünü gözler önüne seriyor. Bu kuşak, ekonomiyi yalnızca TEFE - TÜFE veya işsizlik oranı üzerinden değil; TikTok videolarında paylaşılan esprili gönderiler, “recession indicator” etiketli caps'ler ve Starbucks’taki “cafe latte” fiyatları gibi gündelik semboller üzerinden algılıyor. Lady Gaga’nın yeni albümü, 2008 küresel kriz dönemindeki kültürel atmosferi hatırlattığı için Z kuşağı tarafından ekonomik belirsizliklerin sembolü olarak görülüyor. Pop kültürdeki nostaljik geri dönüş, yaklaşan resesyonun sezgisel habercisi sayılıyor. Düşük bel pantolonlar ve flash mob’lar, 2000’lerin ortasında küresel krizinden hemen önce zirve yapan kültürel trendlerdi; “tarih tekerrür ediyor” algısıyla ekonomik gerilemenin sembolik işaretleri olarak mizahi biçimde yorumlanıyor. Aynı zamanda belirsizlik dönemlerinde geçmişe tutunma refleksi olarak okunuyor. Z kuşağı için bu çağrışımların ekonomik uyarılarla eşdeğer olması, onların bilgiye erişim biçimleriyle doğrudan ilişkili.

Hemline'dan ruj........

© Ekonomim