Dünya Ekonomik Forumu’nun, Küresel Danışmanlık firması Mc Kinsey’le ortak çalışması Küresel İş Birliği Raporu (Global Cooperation Barometer 2025) yayınlandı. Çalışma, anlayana insan olmayı hatırlatmış; insan kalmak için insanca yaşamak gerektiğini bağırmış.

Hepimiz aynı yere bakarız farklı şeyler görebiliriz, aynı müzik farklı fısıldar, kitaplar kişiye özel hikâyeler aktarır. Maharet herkese temelde aynı ana fikri vermesidir. İletişim adına sorunumuz tam da bu. Herkese aynı şeyi söylemediği gibi kimseye konuşmayan çalışmalarla dolu etrafımız. Raporlar, okurla arasına ne kadar mesafe koyarsa o kadar duygusuz, ne kadar steril olursa o kadar uzak, ne kadar teknik olursa o kadar anlaşılmaz oluyor. İçeriğe hiç dokunmadım, anlaşılır kıldım, o kadar.

Rapor, küresel iş birliği olmadığını, hizmet ticareti artmış olmasına karşın ürün-meta ticaretinin düşmüş olduğunu teşhis ediyor. Sermayenin gelişmiş ülkelere kaydığı gerçeğiyle karşılaşıyoruz, hareketin yoğunlaştığı bu alanlarda küresel emisyonların rekora koştuğunu tahmin etmek zor değil, zaten rapor da ifade ediyor. Toplumsal sosyal hayatımızdan bir örnek; anne-çocuk ölümlerinde ilerleme var ama hangi coğrafyada olduğu belli değil. Savaş ve çatışma alanları dışında olmalı. Buralar anne ve çocuklarını yutuyor. Veriler ayrıca doğduğu yerde ömrünün geri kalanını geçiren şanslı kitlenin yakın gelecekte parmakla gösterileceğini söylüyor.

Özellikle gelişmekte olan ülkelerde Çin kaynaklı mal ticareti yüzde 5 gerilemiş. Doğrudan yabancı yatırım ve portföy yatırımları gibi diğer sermaye akışları çoğunlukla gelişmiş ekonomilere yoğunlaşmış. İş gücü göçü yüzde 4,1, yurt dışı işçi döviz havaleleri yüzde 2,5 artmış. Gelişmekte olan ülkelerin küresel imalat ihracat payı ve doğrudan yabancı yatırım payı gerilemiş. Yapay zekâ, dijital ticaret, siber güvenlik gibi alanlarda küresel kurumlar yetersiz kalmış. Ama bu alanlarda yarış almış başını gitmiş. Geriye korkutucu bir rekabet kalmış, allayıp pullayarak anlatılan veri güvenliği hiçe sayılmış.

İnovasyon ve teknolojide de umulanı bulamamışız. Yarı iletkenler ve veri güvenliği nedeniyle jeostratejik rekabet için teknoloji tedarik zincirlerinde kısıtlamalar oluşmuş. Patent ve Ar-Ge gibi sınır ötesi iş birliği alanlarında düşüş kaydedilmiş. Dijital ticaret ve yapay zekâ teknolojilerinde ortak kural bulunamamış, standart saptanamış. İklim ve doğal kaynaklar açısından duvara toslamışız, emisyonlar artmış. İklim finansmanı 2030 hedefleri için gerekenin 1/10 ile 1/5’i seviyesinde kalmış… Güneş paneli, rüzgâr........

© Ekonomim