Şirketler yaptırım mevzuatına ek olarak, ihracat kontrolleri ihlalleri dolayısıyla da cezai müeyyidelerle karşılaşabilirler. ABD ihracat kontrol kuralları, diğer ülkelerin ihracat kontrol kurallarından farklı olarak, ürünü takip eder. Örneğin, Türkiye ihracat kontrol kuralları teknik anlamda; ürün, hizmet veya teknolojinin Türkiye sınırlarından çıkışını kontrol eder. Türkiye’den çıktıktan sonra -uluslararası yükümlülükler haricinde- ürün diğer ülkelerdeki dolaşımı ve geçişi ile ilgili sınır ötesi (“extraterritorial”) bir yetki tesis etmez. Ancak ABD ihracat kontrolleri çok daha farklı işliyor. ABD menşeli bir ürün, dünyanın neresine giderse gitsin, hatta başka ülkelerde başka ürünlere entegre edilsin, Amerikan ihracat kontrollerine tabi olmaya devam edebiliyor. Bu durum, özellikle Türkiye gibi geniş bir tedarik zincirine sahip ülkelerde faaliyet gösteren şirketler açısından ciddi sonuçlar doğurabiliyor.

Dolayısıyla ürün ne olursa olsun, eğer ABD orijinli veya ABD’den transit geçmiş bir ürün ise, Türkiye’den başka ülkelere ihracı sırasında da ürünün ABD ihracat kontrolleri açısından değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu noktada ürünün niteliğinden öte, ürünün menşei ve transit geçtiği bölgeler önemlidir. Yani, ABD’den Türkiye’ye ürün ithal eden tüm şirketler, ABD ihracat kontrolleri ile bağlı olabilir.

ABD mevzuatı kapsamında Türk şirketlerinin en sık karşılaştığı iki önemli durum bulunuyor. Bunlardan ilki, Türk şirketlerinin ürünlerinde kullanılan bileşenlerin “de-minimis”........

© Ekonomim