Tokat’da Gazi Osman Paşa Lisesi günlerinden bugünlere “kurmay aklının göstergeleri” zihnimin aramaktan vazgeçmediği konulardan biridir. Ekonomi odaklı ihtisas gazetelerinde yazı insanlığı serüvenime “kitapların izinde” yürümeyi de ekledim. İskender’in babadan miras aldığı “kurmay aklını”; Patrick N. Hunt’in anlatımıyla Hannibal’ın izini Yeni Cartegena’dan Roma önlerine, oradan ülkesine dönüşüne, Anadolu’da yaşadığı sürgün günlerine, onurunu korumak için yüzüğündeki güçlü zehri içtiği Libyssa (Gebze) topraklarına kadar sürdüm. Küçük bir Moğol kabilesinden büyük bir imparatorluk yaratan, bir “dünya düzeni” kuran Cengiz Han ve oğullarının “kurmay aklını gelenekselleştirmesini” kavramak için ne bulursam okumaya çalıştım. EKONOMİ KİTAP Dergisi’nin Eylül 2025 sayısında yayımlanacak yazımda Frank Mclynn’ın Cengiz Han kitabında daha önce öğrendiklerime düzinelerle yeni bilgiler ekledim. Özbek toplumunun idolü Amir Timur’un, “kurmay aklındaki dehayı”, Aralık ayında Sibirya’dan, Toktamış üzerine yaptığı seferde, “kar generali”ni nasıl alt ettiğini, aynı başarıyı Napolyon’un, Kuduzov’un kurmay aklı karşısında nasıl başaramadığını zihnimde netleştirdim. Timur'un Hindistan’da deve sırtına sardığı kuru otların üzerine Azerbaycan’dan getirdiği “neft”i dökerek yakıp, can havliyle böğüren develerin düşman ordusunun “fillerini” nasıl ürküttüğünü düşündükçe aklın iyilikte de kötülükte sınırsızlığını düşünmeden edemedim. Daha başkaları da var ama, bir imparatorluğun yıkılışından sonra, denizlerle çevrili ada olmayan, dünyanın en karmaşık çıkarlar ve inançlar çatışma alanı coğrafyamızda yeni bir vatan yaratan, yeni bir ulus inşa eden, çağdaş uygarlık tasavvurunu yaşama taşıyan Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ve arkadaşlarının “kurmay aklının özellikleri” de merak ateşimin aydınlatmak için peşinden sürüklediği ilgi alanımdan biri oldu.

Büyük Zafer’in arkasındaki zihinsel gücün, Mustafa Kemal ve arkadaşlarının 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Yeşilköy’e kadar gelen tehditleri birikimi, Balkan Bozgununun çileleri, Birinci Dünya Savaşı sonrasında yüzlerce yıldır bu topraklarda yaşayan insanları sürüp atma düşleri kuranlara karşı duydukları öfkenin oluşturduğu,........

© Ekonomim