Geçtiğimiz günlerde her yıl olduğu gibi Nobel Ekonomi Ödülü açıklandı. Ödül “yaratıcı yıkım yoluyla sürdürülebilir büyüme teorisine" ilişkin çalışmaları dolayısıyla Hollandalı Joel Mokyr, Fransız Philippe Aghion ve Kanadalı Peter Howitt'e verildi. Bu yıl sunulan ödülün temel fikrini “inovasyonla büyüme” kavramı oluşturdu. Bu kavram çerçevesinde akademisyenlerin araştırmaları bazı ülkelerin neden diğerlerine kıyasla uzun süre sürdürülebilir ve istikrarlı büyüme eğilimi sergiledikleri üzerine geliştirilmiştir.

Ödül sahiplerinden Joel Mokyr’in çalışmalarında büyümenin tarihsel, kültürel ve kurumsal temellerini incelediğini görüyoruz. Bu noktada Alp Buğdaycı’nın X hesabındaki detaylı analizi konuya ilgi duyanların okumalarını tavsiye ederim.

https://x.com/alp_bugdayci/status/1978446289659453824

Nobel ödülünü paylaşan diğer akademisyenlerden Philippe Aghion ise çalışmalarında “yaratıcı yıkım” modelini geliştirmiş ve inovasyonun dinamiklerini açıkladığını görüyoruz. Peter Howitt’in de Ar-Ge ve teknolojik ilerlemenin büyüme üzerindeki etkilerini modellediğini söyleyebilirim.

Üç akademisyenin geçmişte yapmış oldukları çalışmalarından ortaya çıkarılacak olan ana fikir “inovasyonun ekonomilerde uzun dönemli büyümenin en önemli katkı sağlayan güç olduğu gerçeği” olduğu düşüncesidir.

Joel Mokyr yapmış olduğu çalışmalarda “bilgi türleri” üzerinde durmaktadır. Tarih boyunca bilimin ana amacının her alanda “Neden?” sorusuna cevap arayarak geliştiğini aktarmaktadır. Bilgi türleri noktasında teknik bilginin “Nasıl?” sorusu üzerinden ilerlediğini ifade ettiğini görüyoruz. Burada en önemli husus bilgi türleri arasında yeniliğe açık bir kültüre sahip ekonomilerde sağlıklı ve istikrarlı bir şekilde faaliyet gösteren kurumlara sahip ülkelerde büyüme, uzun vadede yukarı yönlü eğilim sergilemektedir.

Mokyr açısından ekonomilerde büyümenin ana unsurları “bilgi, “kültür” ve “kurumlar” şeklinde üçlü bir yapıda ifade edilmektedir. Ekonomik büyümenin ana gücü bilgiye dayanırken, bilginin teorik ve pratik anlamda birleştirilerek sinerji yaratılması oldukça önem arz etmektedir. Kültür yönünden de toplumların değişime açık bir şekilde ekonomik alanda yenilikleri destekleyici bir şekilde ortak değerlere sahip olması çok önemli olmaktadır. Kurumlar açısından da güvenilir, verimli ve inovasyonu destekleyici bir kurumsal yapının tesis edilmesi gerekmektedir. Bu anlamda her bir unsurun birlikteliği söz konusu olduğunda ilgili ekonomiler yenilikçi ve sürdürülebilir bir patika içerisinde trend sergileyerek uzun vadeli büyüme imkanına sahip olabilmektedir.

Bu........

© Ekonomim