Uluslararası para sistemi ülkelerin para politikaları etkinliğini belirler. Burada üç temel tercih para politikasının başarısında öne çıkar. Bunları döviz kurunun hangi sisteme göre belirlendiği, sermaye hareketlerine yönelik kontroller ve merkez bankasının bağımsızlığı olarak sıralayabiliriz. Teorik olarak bir ülke sabit döviz kuru altında sermaye hareketlerini serbest bıraktığında merkez bankası bağımsız olamaz dolayısıyla para politikası etkinliğini yitirir (trilemma). Bundan dolayı bağımsız bir merkez bankası isteniyorsa sermaye hareketlerini kontrol etmeli. Bu kabul Bretton Woods sistemi döneminde işledi. Yani ülkeler bağımsız para politikası için sabit döviz kuru sistemine bağlı kalırken sermaye hareketlerini kontrol etti. Bu yaklaşım altında Mundell-Fleming’in ayrı ayrı yaptıkları çalışma yatmaktaydı. Onlara göre bir ülke finansal serbestlik, bağımsız para politikası ve sabit kur rejiminden ancak ikisini seçerse uygulanan para politikası başarılı olabilirdi.

1980 sonrası finansal serbestliğin etkinliğin artması ile birlikte sermaye hareketlerinin önündeki engeller kaldırıldı ve finansal sektöre ilişkin düzenlemeler en aza indirgendi. Bu süreçte esnek döviz kuru, finansal hareketler serbestlik ve bağımsız merkez bankacılığının olduğu bir sisteme geçildi. Bu sistem aslında 2008 krizi ile çöktü ise de itiraf eden pek olmadı. Ancak bugün biliyoruz ki gelişmiş ülkelerle Çin arasındaki ticaret savaşı aynı zamanda döviz kuru savaşı. Bu savaş bile sistemin işlemediğini göstermekte.

Sistem gelişmiş ülkelerde kısmen işledi ise de gelişmekte olan ülkeleri açmaza sürükledi. Çünkü gelişmekte olan ülkelerde bağımsız para........

© Ekonomim