Yerleşiklik kazanmadığı toplumlarda demokrasiden otoriter yönetimlere geçildiğini görmeye alışkınız. Okuyucunun bunun örneklerini yakından tanıdığına eminim. Buna karşılık, son dönemde gerek Amerika’da gerek bazı Avrupa ülkelerinde gözlediğimiz gelişmeler demokrasinin başka ülkeleri demokrasi eksikliği ile itham eden ülkelerde de varlığını sürdürüp sürdüremeyeceği endişesini yaratıyor.

Tartışmamızı ileriye götürmeden önce isterseniz tehdit altında olduğunu söylediğimiz liberal demokrasinin temel niteliklerini tanımlayalım. Liberal demokrasinin üç ana niteliği var: Serbest ve adil seçimle göreve gelen hükümet, hükümetin her biri özerkliğe sahip ve diğerlerini bir oranda denetleyebilecek yasama, yürütme ve yargıyı içeren üç güçten oluşması ve bağımsız bir yargı yoluyla güvenceye bağlanan hukuk devleti. ABD ve AB’yi kuran ülkeler liberal demokrasilerdi. Demokrasi ile yönetilen ülkeler kulübüne girmek isteyen diğer ülkelere de liberal demokrasinin barındırdığı niteliklere sahip olmaları gerektiğini söylüyorlardı. Bir ülkenin hükümeti bu niteliklere sahip değilse, edinmesi lazımdı.

Liberal demokratik sistem İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ABD ve Batı Avrupa’da (ve Japonya’da) başarıyla işledi. Seçimler hükümetleri değiştirdi; parlamentolar hükümetlere karşı nisbi özerkliklerini korudu ve hükümetler, her zaman beğenmeseler bile, bağımsız yargının kararlarına saygı gösterip uyguladılar. Şimdi bütün bunlara meydan okunuyor. Amerika’da Trump çok güçlü bir konuma geldi ve Kongre’nin üyelerini kendisine itaat etmeye zorlayabiliyor. Amerikan anayasasına meydan okuyarak bazı maddelerin değiştirilmesi........

© Ekonomim