Peltro, veltro, feltro: Önemli bir ses uyumu söz konusu ve Dante bunları elbette ki sadece bir ritim yakalamak için yazmıyor. Bu kafiyeli bölümde çok bilinen «il veltro» yani “tazı” eğretilemesi en önemlisi çünkü «una lupa» sembolünün tam karşısında yer alıyor. Cupiditas sembolü olan dişi kurdun karşısına insanlığı kurtaracak olan tazı çıkıyor. Ancak öncesinde «fiere malvagie» bölümüne bakmak gerekiyor. Inferno’nun ilk canto’sunda Dante karanlık ormanda kaybolur. Karanlık orman bu dünyadaki kurtuluşun karşıtıdır; yaşayanlar günahları yüzünden karanlık ormanın içlerine çekilirler –alegorik olarak günahlarını simgeleyen vahşi hayvanlar tarafından. Kayboluşun ve günahın ağırlığı altında geceyi ormanda geçiren ve sabah güneşiyle –Tanrı’nın ışığı- enerji bulan Dante bu sefer de «fiere malvagie» tarafından engellenir. Dante’nin kurtuluşa giden yolunu kesen vahşi hayvanlar bir vaşak, bir aslan ve zayıf bir dişi kurttur –una lupa. Kurdun zayıflığı “aç” oluşunu simgeler; her türden isteğe açıktır. Yani kurt insanı en fazla baştan çıkaracak olan günahı simgelemektedir. Bu noktada Virgilius’un ruhu –bir Pagan- yardıma gelir. Bir Pagan ruhun Inferno’da Dante’ye rehberlik yapması bile başlı başına bir cesaret örneği sayılabilir ancak şaşılacak bir şey yok çünkü Dante kendi doktrinini filozofların en büyüğü saydığı Aristo’ya dayandırıyordu ve dönem insanın bağımsız aklıyla düşünmeye başladığı dönemdi. Yine de «il dilettoso monte» –dünyevi kurtuluş için ulaşılması gereken dağ – kolay ulaşılabilir değildir ve aslında oraya ulaşmak insan için tek başına mümkün olamaz. Virgilius kadim bilgi ve hikmeti –yani antik Yunan ve Roma bilgeliğini- anlatır ve böylece insanı kurtaracak olanın “üstün bir güç” olacağı anlaşılır. İnsanın tek başına karşı koyamayacağı kurt ancak onu yeryüzünde arayıp bulup cehenneme geri gönderebilecek olan bu tek güç tarafından mağlup edilebilir; tazı.

Neden üstün bir güç gerekiyor? En azından şu nedenle “üstün bir güç” gerekiyor: Dante’ye göre yanlış devlette iyi insan kötü yurttaş sayılırken doğru yönetimde bu ikisi denk düşer. Doğru devlet biçimleri........

© Ekonomim