Merkez Bankası 3 Mayıs 2025’te “Makroihtiyati Çerçeveye İlişkin Basın Duyurusu” yaptı. Zorunlu karşılıklar ve ihracat bedellerinden alınacak bir miktar dövizin piyasadan çekilmesini sağlayacak uygulamaları duyurdu. Ayrıca döviz talebini yavaşlatması için bazı küçük teşvik ve cezalarla bu hareketi “zenginleştirdi”.

Tedbir paketinin parasal ve davranışsal etkisine bakmak lazım ama önce bizim temel sorunumuzun ne olduğunu ve ne olmadığını hatırlayalım. Bizim temel sorunumuz döviz talebinin artması değildir; TL’deki riskin artması, dolayısıyla TL talebinin azalmasıdır. Bu ikisi çok farklı gelişmelerdir ve farklı tedbirlere ihtiyaç duyarlar. Şimdi pakete biraz yakından bakalım.

Tedbir paketinin en önemli adımı olan döviz tevdiat hesaplarının zorunlu karşılık oranlarının 200 bps artırılması, toplamda yaklaşık 170 milyar TL’nin (4,3 milyar dolar) piyasadan çekileceği anlamına geliyor. Yine önemli bir tedbir, yabancı para cinsinden, yurtiçi yerleşiklerle yapılan ve 1 yıldan kısa vadeli repo işlemleri için zorunlu karşılıkların 400 bps artırılması. Detay veri eksikliği nedeniyle burada parasal etkiyi hesaplayamıyoruz ama bunun etkili bir tedbir olduğunu söyleyebiliriz.

İhracatçıların döviz bozdurma zorunluluğu 31 Temmuz’a kadar yüzde 25’ten yüzde 35’e çıktı. Bunun da tahmini etkisi ihracatçıların 3 ay boyunca yaklaşık olarak fazladan 2-2,5 milyar

© Ekonomim