Kayıt dışı istihdam, gelişmişlik düzeylerine bakılmaksızın bütün dünya ekonomilerinde görülen,

ancak ülkelerin kendi ekonomik ve sosyal yapıları ile şekillenen küresel bir sorundur.

Bu çerçevede, kayıt dışı istihdam, ülkemizin ekonomik ve sosyal yapısını olumsuz etkileyen en önemli sorunların başında gelmektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve diğer ilgili devlet kurumları tarafından sorunun önüne geçebilmek için çeşitli denetim ve teşvik mekanizmaları uygulanmaktadır.

Kayıt dışı istihdam, işçilerin SGK’ya hiç bildirilmemesi veya eksik bildirilmesi (çalışma günü ve ücretlerin tam gösterilmemesi) şeklinde gündeme gelebilmektedir. Bu tür bir istihdam biçimi, hem çalışanları sosyal güvenlik haklarından (emeklilik, sağlık vd.) yoksun bırakırken hem de devletin vergi ve sigorta primi gelirlerinde büyük kayıplara neden olmaktadır. Ayrıca, işverenler arasında da haksız rekabete yol açmaktadır.

Sosyal güvenlik mevzuatı ile SGK’ya kayıt dışı istihdamla mücadele konusunda pek çok yetki verilmiştir.

Bunlardan birisi de “asgari işçilik araştırması” ve “asgari işçilik incelemesi” dir.

Asgari işçilik araştırması; daha çok geçici nitelikteki ihale konusu ve inşaat işlerinde iş bitiminde mevzuat ile belirlenmiş yönteme göre işverenlerin yeterli işçilik bildirmiş olup olmadığına yönelik SGK müdürlükleri tarafından yapılan kontrolü ifade ederken, asgari işçilik incelemesi; devamlı nitelikteki işyerlerinde SGK’ya, emsaline, yapılan işin nitelik, kapsam ve kapasitesine göre işin yürütülmesi için gerekli olan sigortalı sayısının, çalışma süresinin veya prime esas kazanç tutarının altında bildirimde bulunulup bulunulmadığının tespiti amacıyla, işin yürütümü için gerekli olan asgari işçilik miktarının, yapılan işin niteliği, bünyesinde kullanılan teknoloji, işyerinin büyüklüğü, benzer işletmelerde çalışan sigortalı sayısı, ilgili meslek veya kamu kuruluşlarının görüşü gibi unsurları dikkate alınarak SGK Müfettişleri tarafından yapılan incelemeyi ifade etmektedir.

Bu çerçevede, SGK tarafından her yıl risk analiz çalışmalarına göre belirlenen sektörlerde asgari işçilik incelemesi yapılmaktadır.

2008 yılında Sosyal Güvenlik Reformu ile yürürlüğe........

© Ekonomim