Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğini sağlamak, işyerlerinde çalışanların sosyal güvenlik haklarını korumak ve işverenlerin yasal yükümlülüklerini mevzuata uygun yerine getirip getirmediklerini denetlemek amacıyla inceleme ve soruşturma yapabilmektedir.

2024-2026 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Program’da 2024 yılı öncelikli reform ve çalışma Alanları” olarak “Veriye dayalı risk odaklı denetim faaliyetlerinin yaygınlaştırılacağı, bu çerçevede kayıt dışı istihdam ve kayıt dışı ücretle mücadelede veri analizine dayalı risk odaklı denetim faaliyetlerinin artırılarak prim tabanın genişletileceği” yönünde açıklama yapılmıştır.

Yine, 2024-2028 yıllarını kapsayan SGK Stratejik Planı’nda prim gelirlerini artırmak, sosyal güvenliği yaygınlaştırmak, güçlü bir denetim ve kontrol mekanizmasıyla kayıtlı istihdamın artmasına yönelik çalışmalar yapmak şeklinde hedef ve bu hedeflere ulaşmak için yapılacak faaliyetlere yer verilmiştir.

Bu çerçevede, önceki yıllara kıyasla 2024 yılı içinde diğer kamu kurumlarında (Hazine ve Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı vd.) olduğu gibi SGK’nın da yoğun bir şekilde işyerlerinde denetim faaliyetine başladığı görülmektedir.

Makalemizde, işyerlerinin SGK denetimine girmesine yol açan durumlara ve denetim sürecinin etkin bir şekilde nasıl yönetilebileceğine değinilecektir.

İşyerleri SGK denetimine hangi durumlarda girer?

İşyerlerinde özet olarak aşağıda belirtilen durumlarda SGK denetimi söz konusu olabilmektedir.

- İhbar veya şikâyet olması halinde,

- İş kazası ve meslek hastalığı olaylarında,

- 3 aydan daha önceki dönemler için geriye dönük bildirge verilmesi halinde,

- Asgari işçiliğe konu işler kapsamında,

- SGK’nın risk analize dayalı incelemeleri

- Kayıt dışı istihdamla ilgili yapılan çapraz kontroller

- Diğer kamu kurumu denetim elemanlarınca yapılan inceleme ve ihbarlar

- SGK’nın gerekli gördüğü diğer durumlar

SGK denetimlerinin en yaygın sebeplerinden biri, çalışanlar veya üçüncü kişiler tarafından yapılan şikâyetlerdir. Çalışanlar, sigortasız çalıştırılma, eksik gün bildirme, primlerin düşük gösterilmesi gibi konularda SGK'ya şikâyette bulunabilmektedir. Bu tür şikâyetler, SGK'nın işyerine yönelik bir denetim başlatmasına yol açabilmektedir.

İşyerinde meydana gelen iş kazası ve meslek hastalığı olayları, SGK denetimlerini tetikleyebilmektedir. Özellikle ağır yaralanmalar, ölümle sonuçlanan kazalar, tedavi masrafı yüksek olan olaylar SGK'nın işyerlerinde detaylı bir inceleme yapmasına yol açmakta ve bu tür kazalar sonrasında, kazaya maruz kalan kişinin sigortalılık bildirimleri, işverenin iş sağlığı ve güvenliği konusundaki sorumlulukları detaylı bir şekilde incelenmektedir.

Yine, SGK, belirli dönemlerde........

© Ekonomim