Hayatı katmanlarla tanımlıyoruz. Bu yüzden küre anlamındaki ‘-sfer’ ekine sahip kelimeler kullanıyoruz: Hava için atmosfer veya canlılar için biyosfer. Peki ya insan zihni ve kolektif bilincinin yarattığı soyut ama kritik katman? Noosferi konuşalım. İnsanlığın bilgi birikimini ifade eden noosfer kavramı yeni yeni gündeme gelse de kökeni bir asır önceye dayanıyor. Rus jeokimyager Vladimir Vernadsky ve Fransız filozof Pierre Teilhard de Chardin’in ortaya attığı terim, Yunanca nous (zihin) ve sphaira (küre) kelimelerinden türemiş. Hem bugünümüze hem yarınımıza yön veren kritik katmanın da bu olduğunu söyleyebiliriz.

İnsan düşüncesi, yaratıcılığı ve kolektif bilgisinin oluşturduğu ağ olan noosfer teknolojik ilerleme sayesinde soyut bir kavramdan somut bir gerçeğe dönüştü. İnternet ve cep telefonları bunda en kritik rolü oynadı. Tahminen günde 361 milyar (evet, milyar) e-posta atıyor, dakikada 16 milyon kısa mesaj gönderiyoruz. Neticede, üretilen veri 2010 ile 2020 arasında 32 katına çıktı. Daha da önemlisi, dünya üzerindeki mevcut verinin yüzde 90’ı son iki yılda üretildi. Sayacı, Sümerler’in yazıyı bulmasından başlatırsak, ilk 5 bin yılda bir birim, son iki yılda dokuz birim!

Yapay zekânın........

© Ekonomim