Türkiye, son 30 yılın en soğuk Nisan ayını ve belki de en yaygın zirai don felaketini yaşıyor. Ülkenin en batısından en doğusuna en kuzeyinden en güneyine kadar zirai dondan etkilenmeyen neredeyse hiçbir tarım ürünü kalmadı.

Ülkenin neredeyse tamamında etkili olan ve ekili-dikili tarım alanlarında etkili olan zirai don felaketi Şubat, Mart ve Nisan’da olmak üzere üç ayda 3 kez etkili oldu. bazı bölgelerde zarar katlanarak büyüdü. Adana, Mersin, Hatay’da 21-25 Şubat tarihlerinde, Ege Bölgesi’nde özellikle üzüm bağlarında 21-22 Mart tarihlerinde büyük bir zirai don felaketi yaşanırken, 10-11-12- 13 Nisan’da ülke genelindeki zirai don bu bölgelerde ikinci kez ve daha büyük bir felakete neden oldu.

Türkiye’nin dünya üretiminde ve ihracatında ilk sırada yer aldığı Ege’nin sultaniye kuru üzümünün yetiştiği Manisa’daki bağ alanları en çok zarar gören ürünlerden birisi oldu. Yine Türkiye’nin dünyada söz sahibi olduğu, üretim ve ihracatta ilk sırada yer aldığı kuru kayısının üretim merkezi Malatya’da kayısı ağaçları 10-11 ve 12 Nisan’daki zirai don felaketinden en çok zarar gören ürün oldu.

Ege ve Trakya’da üzüm bağları, Karadeniz’de fındık, İç Anadolu’da elma, ceviz, erken ekilen şekerpancarı, kanola, Çukurova’da karpuz, narenciye bahçeleri daha birçok ilde tarla bitkileri, meyveler kısacası ekili ve dikili hemen hemen tüm tarım ürünleri zarar gördü. Bazı ürünlerde zarar çok büyük bazılarında kısmi etkilenme oldu.

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı yaptığı açıklamada 3 günde son 30 yılın en düşük hava sıcaklığının kaydedildiğini ve 2014 yılından bu yana en büyük zirai don felaketinin yaşandığını söyledi. Yumaklı açıklamasında şu bilgilere yer verdi: “Mart ve Nisan aylarında, ama özellikle son 3 günlük dönemde (10-11-12 Nisan) hava sıcaklıklarındaki ani düşüşler sonucu don, kar yağışı, dolu olaylarıyla karşı karşıya kaldık. Yer yer sıcaklığın -15 dereceye düştüğü son 3 günde, bazı bölgelerde son 30 yılın en düşük sıcaklık değerleri kaydedildi. Bu olumsuz hava koşulları sonucu, maalesef 2014’te yaşanan büyük zirai don olayından sonra tarihimizin en büyük zirai don olaylarından birini yaşadık. Tüm üreticilerimize, çiftçilerimize büyük geçmiş olsun.”

Bakanlık olarak günlerdir olumsuz etkiyi en aza indirmek için 7/24 sahada ve üreticilerin yanında olduklarını belirten ve tespit çalışmalarının sürdüğünü belirten Yumaklı: “Don ve doludan etkilenen üreticilerimiz; Tarım ve Orman il/ilçe müdürlüklerimize, sigortalı üreticilerimiz de ALO TARSİM 172 ihbar hattına ve acentelerine hasar ihbarında bulunabilirler. Bakanlık olarak her zaman olduğu gibi, son yılların en geniş alanı kapsayan bu don olayı sonrasında da üretimin devamlılığını sağlamak üzere üreticilerimizin yanında yer almayı sürdüreceğiz.” bilgisini verdi.

Yaşanan zirai don felaketi nedeniyle birçok üründe üretimin ciddi oranda azalması bekleniyor. Azalan üretim iç piyasada fiyat artışlarını gündeme getirecek. Birçok üründe fiyatların artması ve buna bağlı olarak gıda enflasyonunun daha da yükselmesi bekleniyor. Bu nedenle sadece çiftçi, üretici değil tüketici de zirai don felaketinin zararlarından etkilenecek. Bu ürünleri hammadde olarak kullanan sanayici, ticaretini yapan tüccar, esnaf ve ürünle ilgili herkesim zarar görecek. Tüketici yüksek fiyat nedeniyle zaten sebze ve meyve almakta zorlanırken bu fekaletin yaratacağı fiyat artışı tüketimde de düşüşe neden olacak.

Türkiye’nin geleneksel ihraç ürünlerinden fındık, kayısı, kuru üzüm başta olmak üzere bir çok üründe yaşanan zirai don felaketinin ihracatı da olumsuz etkilemesi bekleniyor. Hem ürün miktarının azalması hem de kalite ile ilgili yaşanacak sorunlar, fiyat artışı ihracatın olumsuz etkilenmesi kaçınılmaz görünüyor. Geçmiş yıllarda kayısı, fındık, üzüm gibi ürünlerde üretimin azalması sonucu yüksek fiyat artışları yaşanmıştı.

Don zararının yüksek olmasının en önemli nedenlerinden birisi Mart ayında yaşanan yüksek sıcaklık. Mart’ta 30 dereceyi bulan sıcaklık nedeniyle birçok meyve ağacı, bağlar erken uyandı ve çiçek açtı. Bu sıcaklığa aldanan çiftçiler erken ekim yaptı. Nisan’daki zirai don erken uyanan ve erken........

© Ekonomim