Fındıkta hasat zamanı geldi. Sevgili Güngör Uras ağabeyim bazı ürünlerin hasadı yaklaşınca telefon eder, hasat öncesi durumu araştırıp yazmamı isterdi. Sonra da eklerdi: “Sen yaz, biz de senden öğrenir yazarız.” O’nun bu yönlendirmesi ile birçok üründe hasat öncesinde üretim, tüketim, ihracat, varsa ithalat, fiyat, piyasanın genel durumu ve yaşanan sorunları, beklentileri paylaşmayı bir görev saydım. Güngör ağabeyi saygıyla anarak sezon öncesi fındıktaki durumu paylaşıyorum.

1- Bugünlerde üretici fındık bahçelerinde dip temizliği yapıyor. Ağaçların altı temizleniyor ki yere düşen fındıklar kaybolmasın, toplanabilsin. Yapılan bu işler emek ister, maliyeti artıran çalışmalar. Ama yapılması gerekiyor.

2- Fındık bahçeleri hasada hazırlanırken bir yandan da üretici, sanayici, tüccar, ihracatçı, esnaf, manav, bölgede yaşayan hemen herkes Toprak Mahsulleri Ofisi’nin fındık alım fiyatının açıklanmasını bekliyor. Son yıllarda fiyatı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan açıklıyor. Ancak bu yıl buğday ve arpa alım fiyatı düşük olunca Cumhurbaşkanı Erdoğan, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı fiyatı açıklamadı. Fiyat, basın bülteni ile açıklandı. Fındıkta da aynı durum olur mu?

3- Karadeniz Bölgesi’nin en önemli ürünü, Türkiye’nin en fazla gelir getiren tarım ürünü olarak bilinen fındıkta rekolte (üretim miktarı) tahmin çalışmaları tamamlandı. Yine çok farklı tahminler açıklandı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), bitkisel üretime ilişkin 2024 yılı ilk tahmininde fındık üretimini 685 bin ton olarak açıkladı.

Uluslararası Sert Kabuklu Meyveler Konseyi’nin (INC) Mayıs ayında Kanada’da yapılan yıllık toplantısında Türkiye’nin fındık rekoltesini 785 bin ton olarak duyurdu. TÜİK ile INC’nin tahmini arasında tam 100 bin ton fark var.

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın fındık üretim bölgelerindeki İl Tarım ve Orman Müdürlükleri yaptıkları rekolte tahmininde 717 bin 851 ton çıktı. Ancak bu resmi olarak açıklanmadı.

Ulusal Fındık Konseyi, rekolteyi 738 bin 931 ton olarak açıkladı. Ulusal Fındık Konseyi’nin tahmini ile TÜİK tahmini arasında da 53 bin ton fark var.

Rekolte tahmini konusunda ihracatçılar bir açıklama yapmadı. Onlar da bir tahmin açıklayacaklardır.

Türkiye, dünya fındık üretiminde ve ihracatında açık ara birinci sırada, çok büyük bir üstünlüğe sahip. Ancak her yıl olduğu gibi üretim miktarı konusunda herkesin hemfikir olacağı doğru veriye sahip değil.

Rekolte neden önemli? Çünkü fındık üretiminin miktarına göre piyasa şekilleniyor. Serbest piyasadaki fiyat üretime göre oluşuyor. Fındığı sanayide kullananlar hammaddesinin miktarını doğru bilmek ister. İhracatçı üretim miktarına göre müşterilerine fiyat verir, ticaret yapar.

4- Dünyada yıllık ortalama 1,2 milyon ton fındık üretiliyor. Bazı yıllar kabuklu fındık üretimi 1 milyon tonun altına düşer, bazı seneler 1,3 milyon tonun üzerine çıkar. Uluslararası Sert Kabuklu Meyveler Konseyi(INC)’nin Mayıs ayı toplantısında diğer ülkelerin üretim verileri de açıklandı. Buna göre, İtalya’nın kabuklu fındık üretimi 139 bin 400 ton, Amerika Birleşik Devletleri’nin 87 bin ton olacağı açıklandı. Çin’de 75 bin ton, Şili’de 68 bin 800 ton, Azerbaycan’da 70 bin ton, Gürcistan’da ise 50 bin ton üretim olacağı tahmin edildi. Bu rakamlara göre Türkiye’nin üretimdeki payı yüzde 60 civarında. Ancak, açıklanan bu veriler sektörde tartışmalara da neden oldu. Konuştuğum kimi ihracatçılar bazı ülkelerdeki üretimin çok yüksek gösterildiğini söyledi. Çin’in 75 bin ton değil........

© Ekonomim