«Τα όρια της γλώσσας μου καθορίζουν τα όρια του κόσμου μου», διατεινόταν ο Αυστριακός φιλόσοφος Ludwig Wittgenstein (Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν), αναζητώντας ένα τρόπο διαμεσολάβησης της εμπειρίας από τη γλώσσα.

Η γλώσσα δεν είναι απλώς εργαλείο επικοινωνίας. Είναι το βασικό πεδίο μέσα στο οποίο συγκροτείται η ανθρώπινη εμπειρία. Κι αν η γλώσσα μπορεί να δημιουργεί κόσμους, τότε… μπορεί και να τους αποκλείει. Να στιγματίζει. Να εκμηδενίζει.

Η συζήτηση για την επανεμφάνιση και νομιμοποίηση της λέξης «λαθρομετανάστης» στον δημόσιο λόγο της Ελλάδας (και όχι μόνο) δεν είναι ζήτημα «πολιτικής ορθότητας» ή λεξιλογικής αισθητικής. Είναι φιλοσοφικό και ηθικό ζήτημα, που αποκαλύπτει τη σύγκρουση ανάμεσα στη γλώσσα ως πράξη υπευθυνότητας και στη γλώσσα ως όπλο εξουσίας.

Το πρόθεμα «λαθρο-» στον όρο «λαθρομετανάστης» φανερώνει μια βαθιά σύγχυση στην εννοιολογική σύνδεση των λέξεων. Μετατρέπει μια πράξη (παράνομη είσοδος) στην ουσία του προσώπου. 

Η λέξη «λαθραίο» περιγράφει αντικείμενα ή ενέργειες, π.χ. «λαθρεμπόριο». Όταν όμως το πρόθεμα χαρακτηρίζει ανθρώπους, υποδηλώνει ότι το ίδιο το πρόσωπο είναι εξ ορισμού παράνομο.

Μπορεί όμως ο άνθρωπος να είναι «λαθραίος»; Η έννοια αυτή παραβιάζει το ίδιο το θεμέλιο του ανθρωπισμού: το πρόσωπο ως φορέα αξίας και όχι ως κατηγορία παρανομίας.

Στο φιλοσοφικό του έργο «Φιλοσοφικές Έρευνες», ο Βίτγκενσταϊν υποστηρίζει πως το νόημα των λέξεων δεν βρίσκεται σε μια εσωτερική ουσία, αλλά στη χρήση τους μέσα σε ένα........

© EFSYN