Arjantin iyi bir örnek mi?
Uzunca bir süredir, Meclis kürsüsü de dahil olmak üzere, Arjantin’in enflasyonu düşürmedeki başarısı övülüyor ve ultra liberal politikaların Türkiye için de bir çözüm olacağı savunuluyor. Ben de bu haftaki yazımı bu konuya ayırdım. Arjantin Türkiye için iyi bir örnek mi?
Javier Milei yönetimi Aralık 2023’teki göreve başlamasından bu yana gerçek anlamda bir enkaz devraldığı Arjantin ekonomisinde kapsamlı bir dönüşüm gerçekleştiriyor. Bu dönüşümün odağında ise mali disiplin (kemer sıkma), deregülasyon ve parasal reform yer alıyor.
Milei’nin öncelikli hedeflerinden biri, görevine başlamadan önce yıllık 0’ü aşan yüksek enflasyonu dizginlemek oldu. Enflasyon hala çok yüksek: ilk 11 ayın kümülatif enflasyonu tam 2. Bununla beraber sert bir düşüş eğilimi görüyoruz. En azından aylık bazda %’lik artışlar yerini %2 seviyelerinde artışlara bıraktı. Buna paralel olarak da ülkenin risk primi önemli ölçüde azaldı.
Peki enflasyondaki bu başarı nasıl geldi? İlk önce kamu disiplininden bahsetmek gerekiyor. Arjantin’de çok yüksek bir bütçe açığı vardı ve önceki yönetimler bu bütçe açıklarını, çok basitçe ifade edecek olursak, para basarak kapatıyordu.
Milei yönetimi 13 bakanlığı kapatıp 30 bin kamu çalışanını işten çıkardı. Pek çok altyapı projesinin rafa kalkmasının yanı sıra emekli maaşlarına da çok düşük oranda zam yapıldı. Sonuç olarak, kamu harcamaları yüzde 30 azaldı ve Arjantin 2012’den bu yana ilk kez bütçe fazlasına ulaştı.
Arjantin’in izlediği maliye politikası Türkiye için de düşünülebilir mi? Hem evet hem hayır! Geçen hafta da yazdım: 2024 yılı bütçe açığımız 2.1 trilyon TL ve bu miktar bütçe açığımızın yüzde 5’ine yaklaşıyor. Bu açığın sorumlusunun tek başına deprem harcamaları olduğunu da iddia edemeyiz. Bu kadar yüksek bir bütçe açığının olduğu ekonomide enflasyonla mücadele ediyorum demek anlamlı olmaz. O yüzden de Türkiye’de izlenen maliye politikasının enflasyonu düşürmeye yardımcı olduğunu söyleyemeyiz.
Öte yandan, mali disiplini de bakanlıkları kapatıp kamu personelini işten çıkararak sağlayamayız. Mevcut durumda Türkiye’de kamu personeli sayısı ve personel harcamalarının bütçe içindeki payı dünya ortalamasının oldukça........
© Dünya
