3 gün sürecek yazımızın ilk bölümünde ‘kira geliri’ beyan edilirken nelere dikkat edilmesi gerektiği, devamında ücret geliri ve faiz geliri elde edenleri yazacağız. Verginin hatalı, eksik ya da fazla ödenmemesi için yapılması gerekenler ile indirim ve istisna hakları konusuna dikkat çekeceğiz.

2024 yılına ilişkin gelir ver­gisi beyan dönemi başla­dı. Gerçek kişilerin, 2024 takvim yılında, başta kira geliri olmak üzere 7 (yedi) gelir unsu­runu 2025 yılı Mart ayının sonu­na kadar beyan etmeleri, çıkacak verginin ise Mart ve Temmuz ay­ları olmak üzere 2 (iki) eşit taksit halinde ödemeleri gerekiyor. İl­gili gelirler beyan edilirken bazı indirim ve istisnalara da dikkat etmek gerekiyor.

Konu hakkındaki yazı serimi­zin ilki; 2024 yılında kira geliri (GMSİ) elde den mükellefler için olup, devamında ücret geliri, fa­iz geliri (MSİ), sair kazanç ve irat elde eden mükellefler için olacak.

Kira gelirinde gelirin elde edil­mesi, tahsil esasına bağlanmıştır. Tahsil esasına göre kira gelirinin vergilendirilmesi için nakden ve­ya ayni olarak tahsil edilmiş ol­ması gerekmektedir. Kira bede­linin nakden tahsil edilmesi, ki­ranın Türk parası veya yabancı para ile ödenmesini ifade eder. Alınan çek bedelleri de nakden tahsilat sayılır.

-Mükellefler tarafından o yı­la veya geçmiş yıllara ait olarak tahsil edilen kira bedelleri, tah­sil edilen yılın hasılatı sayılır. Ör­neğin; 2022, 2023 ve 2024 yılla­rına ait kira gelirlerinin toplu olarak 2024 yılında tah­sil edilmesi halinde, bu gelirler 2024 yılının geliri olarak dik­kate alınacaktır.

-Gelecek yıllara ait olup, peşin olarak tah­sil edilen kira bedelleri, ödeme­nin yapıldığı yılın değil, gelirin il­gili olduğu yılın geliri sayılacak­tır. Örneğin; 2024, 2025 ve 2026 yılları kira gelirleri topluca 2024 yılında tahsil edilirse, her yıla ait kira bedeli ilgili yılın geliri sayı­lacaktır. Döviz cinsinden kira­ya verme işlemlerinde tahsilatın yapıldığı tarihteki T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru esas alı­narak kira gelirinde gayri safi ha­sılat belirlenir.

-Konutlarda ve iş yerlerin­de, konutunu ve iş yerini kiraya verenler ve bunları kiralayanla­rın, kiraya ilişkin tahsilat ve öde­melerini bankalar veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi tarafından düzenlenen belgeler­le tevsik etmeleri zorunludur.

-Haftalık, günlük veya benze­ri şekilde kısa süreli konut kira­lamalarına ilişkin yapılan tahsi­lat ve ödemeler de tevsik kapsa­mındadır.

-Konutunu ve iş yerini kira­ya verenler ve bunları kiralayan­ların, kira bedeline ilişkin mah­keme ve icra yoluyla veya ayni olarak yaptıkları tahsilat ve öde­meler tevsik zorunluluğu kapsa­mında değildir.

-Hisseli gayrimenkullerin ki­ralanmasında, kira bedelinin ta­mamının kiraya verenlerden bi­rine bankalar veya Posta ve Telg­raf Teşkilatı Anonim Şirketi aracılığıyla ödenmesi durumun­da, tevsik zorunluluğunun yerine getirildiği kabul edilir.

-Konut kiralarının tevsik edilmesinde uygulanmakta olan 500 TL tutarındaki sınır kaldırıl­mış, bulunmaktadır. Kira tahsilat ve ödemelerinde tevsik zorunlu­luğuna uymayanların her birine, her bir işlem için Vergi Usul Ka­nununun mükerrer 355 inci mad­desinin, o yıl için belirlenen mik­tarından az olmamak üzere işle­me konu tutarın ’u (2/8/2024 öncesinde %5´i) nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir.

-Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük olması halinde, “em­sal kira bedeli” esas alınır. Buna göre; Gayrimenkulün bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılması, kiraya verilen gay­rimenkulün kira bedelinin em­sal kira bedelinden düşük olması, hallerinde emsal kira bedeli esa­sı uygulanacaktır. Kiraya verilen bina ve arazilerde emsal kira be­deli, varsa yetkili özel makamlar­ca veya mahkemelerce saptan­mış kira bedelidir. Bina veya arazi için kira takdiri ya da tespiti ya­pılmamış ise emsal kira bedeli, bina veya arazinin emlak vergisi değerinin %5’idir.

Binaların konut olarak kira­ya verilmesinden bir takvim yı­lı içinde elde edilen hasılatın 2024 takvim yılı için 33.000 TL’si (2025 takvim yılı için istisna tu­tarı 47.000 TL) gelir vergisin­den istisna edilmiştir. Konut ki­ra geliri elde eden kişilerin, yıllık olarak tespit edilen istisna tuta­rının altında kira geliri elde et­meleri halinde bu gelirleri için beyanname vermesine gerek bu­lunmamaktadır.

Örnek: Mükel­lef (B), 2024 yılında konutunu ay­lık 2.500 TL’den kiraya vermiş ve yıllık 30.000 TL kira geliri elde etmiştir. Bu durumda elde edilen hasılat, konut istisna tutarı olan 33.000 TL’nin altında olduğun­dan beyan edilmeyecektir.

Konutlardan elde edilen kira gelirleri süresinde beyan edilmez veya eksik beyan edilirse, 2024 yı­lı için belirlenen 33.000 TL’lik is­tisnadan yararlanılamayacaktır.........

© Dünya