Geçen pazartesi Cumhurbaşka­nı 2025 yılını “Aile Yılı” ilan etti ve evliliğe ama özellikle do­ğum oranını artırma amacıyla ço­cuklara yapılacak maddi yardım­ları açıkladı. Bu yardımların amacı açıkça söylenmese de son yıllarda nüfus artışında ortaya çıkan çok sert düşüşü geriye çevirmek.

Uzun süredir yüzde 2’nin üzerinde sey­reden nüfus artışı 2000’lerin ikin­ci yarısında hızla azalarak önce yüzde 1’e indi 2023’te yüzde 0,4’e geriledi. Bu sert düşüş doğurganlı­ğın azalmasından kaynaklandı. 21. Yüzyılın başında yüzde 2 olan ka­ba doğurganlık hızı 2023’te yüzde 1,1’e, doğurganlık yaşındaki kadın başına çocuk sayısı da 2,4’ten 1,5’e geriledi.

Diyebilirsiniz ki “Bunun ne sa­kıncası var? Daha az çocuk daha eğitimli ve daha sağlıklı çocuk, hatta daha az yoksulluk demek­tir.” Bir bakıma haklı olabilirsiniz. Ama ne yazık ki bu gidişat demog­rafik fırsat penceresini fazlasıyla erken bir kapanışa doğru götürü­yor ve bunun ciddi sakıncaları var.

Demografik fırsat penceresi kı­saca, çalışabilir nüfusun (15-64) artmasına paralel olarak bu nüfu­sun büyük bölümünün istihdam­da yer alarak üretken ha­le gelmesi ve bu nüfusun da eğitim seviyesinde ar­tış ve teknolojik gelişme sayesinde giderek daha verimli olması şeklin­de tanımlanabilir.

Kaba­ca 19. yüzyılın ikinci ya­rısından itibaren tıp ala­nındaki gelişmeler ölüm oranları hızla azaltmış ve insanlık tarihinde ilk kez yüksek ve istikrarlı nüfus ar­tışı başlamıştır. Bu artış bir aşa­ma sonra çalışabilir nüfusu daha da hızlı arttırarak toplam nüfus içindeki payını yükseltmiştir. Nü­fusun giderek büyük bölümü gelir yaratır oldukça yaşlı nüfusa da ge­çinilebilir emekli maaşları bağla­mak mümkün olmuştur.

Günümüzün yüksek kişi başı gelire sahip, sanayileşmiş ülkele­rinde demografik fırsat kiminde bir asrı aşan kiminde 60-70 yılı bulan bir sürede başarıyla kulla­nılmıştır. Türkiye’de demografik fırsat penceresinin 1970’lerden sonra açıldığı görülüyor. 1935 ile 1970 arasında yüzde 53-54 civa­rında seyreden çalışabilir nüfu­sun payı 2 binli yılların........

© Dünya