Devletler arası ilişkilerde ilk uluslararası örgüt olma özelliğini taşıyan Milletler Ce­miyeti (MC), ABD Başkanı T. W. Wilson’ın belirlediği 14 madde­yi temel alan bir anlayışta kurul­muştu.

Wilson’un 14 ilkesinin en önemli maddesi, ‘küçük devlet­lerin toprak bütünlüklerinin ve politik bağımsızlıklarının gü­vence altına alınması gerektiği’ idi. Bu temel girdinin yanında Wil­son, denizlerde gidiş gelişin tamamen serbest olmasını, ülke bütünlükleri­nin ve siyasi bağımsızlıklarının ga­ranti edilmesini istiyordu.

Bu şartlar sağlanırsa üye devletler arasındaki saldırganlığın önlenebi­leceği düşünmüştü. Nitekim MC Mi­sakı, anti-hegemonyal bir meşruiyet sistemine dayandı ve kolektif güven­lik ilkesine göre kurgulandı. Misak, üye devletlere, gizli diplomasiden uzak durmayı, uluslararası hukuka uygun hareket etmeyi, uluslararası ilişkilerde adaleti korumayı ve anlaş­malara uymayı taahhüt ediyordu.

Kolektif güvenliği sağlama so­rumluluğunu önemli ölçüde büyük devletlere bırakan MC, kolektif gü­venlik ilkesi kapsamında güçlü dev­letlere karşı zayıf devletleri koruma­yı amaçlamıştı. Ancak amaç ve uy­gulamalar birbiriyle çelişti. MC’nin etkinliğini kaybetmesi neticesinde ortaya konulan idealizm büyük yara aldı ve bu ortamda........

© Dünya