Ekonominin tek elden idare edilme­siyle tamamen serbest piyasanın işleyişine bırakılması iki uç sistemdir. Serbest piyasa güçlünün daha da güç­lenmesine zemin yarattığı için müda­hale yanlısı iktisatçılar devletin bu ada­letsizliği azaltmak için oyun sahasında olmasını desteklerler. Fakat bu görüşte genel olarak devletin doğru bir yapılan­mayı kurguladığı, adaletsizliği körükle­mediği, imtiyazlı bir grubun kayrılmadı­ğı bir sistem varsayımı yapılır. Böyle bir sistem maalesef ki norm değil istisnadır.

Gerekli denge-denetleme mekanizma­ları oluşmamışsa gücü elinde bulundu­ran kamu otoriteleri de kuralları kendi lehlerine eğerler, bükerler. Bu da top­lam faydanın artması yerine azalmasına neden olur. Serbest piyasa ekonomisine daha yakın olan iktisatçılar da bu tarih­sel gerçekten yola çıkarak; serbest piya­sayı mükemmel olduğu için değil alter­natifine göre daha iyi olduğu için savu­nurlar.

Devletin ağırlığının yüksek olduğu ekonomilerde denge-denetleme meka­nizmalarının doğru kurgulanması gerek­tiğini belirttim yukarıda. Bu uygulama­ların en güzel örneklerini Kuzey Avrupa ülkelerinde görüyoruz. Özellikle vatan­daşlık bilincinin yüksek olduğu, insanla­rın ödedikleri vergilerin peşinde koştuk­ları, sandık dışında da hükümetlerden hesap........

© Dünya