Kıdemli yatırımcı Mark Mobius, geçen hafta “Nakit kraldır” dedi. Ancak Bakan Mehmet Şimşek’e kulak vermek gerekebilir. Sonuçta, nakit kral mı değil mi tartışmasında esas belirleyici ekonomik iklimdir. Bugün Mobius haklı görünüyor: Deflasyon tehdidinde nakit, tacı yeniden takmaya hazır.

T.C. Hazine ve Maliye Ba­kanı Sayın Mehmet Şim­şek’in, BloombergHT te­levizyon mülakatı sırasında kul­landığı “Borsa risklidir” ifadesi tartışmalara yol açtı.

Teknik açıdan, beynelmilel kabul göre finans literatüründe varlıklar ikiye ayrılırlar:

1. Riskli varlıklar.

2. Risksiz varlıklar.

Varlıkların riski, fiyatlarının standart sapması yani oynaklı­ğı ile ölçülür. Basit bir matema­tiktir. Bir varlığın fiyat değişimi ne kadar yüksek ise o denli risk­li atfedilir. Bir diğer ifade ile geri ödeme kapasitesi riskin belirle­yicisidir. Yatırım tutarı geri dön­düğü ölçüde risk ortadan kalkar. Finans jargonunda buna “beta” da denir. Beta, varlığın piyasa genelindeki hareketlerle kore­lasyonunu ve piyasaya göre ris­kini ölçer.

Varlıklar arasında ABD Hazi­nesi’nin ihraç ettiği devlet tah­villeri, risksiz kabul edilir. Çün­kü ABD Hazinesi’ne borç verilen bir başka deyişle ödünç verilen paranın geri geleceğe kesin ka­bul edilir.

Bir yatırımdaki amaç nema­lanabilmektir. Yatırım tutarı karşılığında bir verim alınma­sı beklenir. Verim alınıp, nema­landıkça değer artar. En azından artması istenir. Bu da reel ka­zancı beraberinde getirir.

Nemalanma motivasyonu haricinde bir de değer saklama kapasitesi vardır. Paranın iş­levlerinden birisi de değer sak­layabilmektir. Dolayısı ile geri ödeme kapasitesinin belirleyi­cilerinden birisi enflasyondur. Reel kazanç için enflasyonun üzerinde bir nema beklenir. O yüzden de para, enflasyon süre­since değerini yitirir. Bir bank­notun üzerinde belirtilen değe­rin alım gücü vadede azalır. Bir başka ifadeyle enflasyon, para­nın amortisman gideridir.

O yüzden para dışında değer saklama araçları da bulunmak­tadır. Örneğin altın. Altın, ko­rozyona uğramayan kimyasal özelliği sayesinde gramajını ile­lebet sürdürebilir. Dolayısı ile bin yıl önce alınan gram altın bu­gün hala gram altındır. Altın, ne­siller arası servet transferi ara­cı gibi de düşünülebilir. Para gi­bi amortismana tabi değildir. O yüzden teknik açıdan altın, an­ti-para ya da anti-kur (anti-cur­rency) şeklinde tanımlanır.

Klasik dönemde servet kü­mesi kısaca altın, nakit, hazi­ne tahvili ve riskli varlıklardan oluşuyordu. Ancak teknolojinin ilerlemesiyle küme dijitalleşti. Dijital altın şeklinde ifade edi­len ‘BitCoin’ kümenin yeni ele­manı haline geldi.

Eskiden paranın karşılığı al­tın, hazine tahvilinin karşılığı devlet güvencesiydi. Spektru­mun ilerisindeki varlıklar oto­matik olarak riskli hale geliyor­du. Borsalarda işlem........

© Dünya