Ekonomi tarihine baktığımız­da, şirketlerin en büyük düş­manı belirsizlik olmuştur. Yük­selen faizler, oynak döviz kurları, emtia fiyatlarındaki sert hareket­ler… Her biri tek başına bile bir şirketin bilançosunu alt üst ede­bilir. İşte tam da bu noktada dev­reye giren mekanizma, çoğu za­man finans literatüründe teknik bir kavram olarak görülen hedgin­gtir. Hedging, sadece finans uz­manlarının masasında duran kar­maşık bir araç değil; aksine, şir­ketlerin varlığını sürdürebilmesi için bir tür can yeleği işlevi görür.

Türkiye gibi gelişmekte olan ül­kelerde döviz kuru, sadece Mer­kez Bankası toplantılarında değil, sanayicinin üretim hattında da gündemin merkezindedir. Bir ih­racatçı, Euro bazlı gelir elde eder­ken hammaddeyi dolarla alıyorsa, kurdaki ani hareketler kâr marjı­nı eritir. İşte bu durumda, vadeli işlemler sözleşmeleri ya da opsi­yonlar devreye girer. Şirket, gele­cekteki kur riskini bugünden sa­bitleyerek, dalgalanmalara karşı bir güvenlik bariyeri kurar.

Ne yazık ki Türkiye’de birçok şirket, hedging kavramını hâlâ ek bir maliyet kalemi olarak görüyor. Oysa bu maliyet, aslında bir sigor­ta priminden farksızdır. Nasıl ki fabrika binanızı yangına karşı si­gortalatıyorsanız, aracınızı sigor­talıyorsanız, döviz kuruna ve em­tia fiyatlarına karşı da bilançonu­zu sigortalatmalısınız.

Türkiye’de işletmelerin yüzde 99’unu küçük ve orta ölçekli iş­letmeler (KOBİ’ler) oluşturuyor. KOBİ’ler ise çoğu zaman nakit akışlarını günlük krizleri yönet­meye odaklı kurarken, kur dalga­lanmaları ya da faiz riskleri kar­şısında savunmasız kalıyor. Oy­sa gerçek şu ki, hedging KOBİ’ler için büyük ölçekli şirketlerden daha da kritik olabilir. Çünkü KO­Bİ’lerin bilançoları genellikle da­ha kırılgandır; kurda küçük bir dalgalanma bile kâr–zarar tablo­sunu alt üst edebilir.

Bir örnek düşünelim: Bursa’da otomotiv yan sanayi üretimi ya­pan bir KOBİ, parçalarını Euro bölgesine ihraç ediyor ama ham­maddeyi dolarla alıyor. Eğer bu şirket, vadeli döviz kontratları ile gelirini güvence altına almaz­sa, iki para birimi arasındaki........

© Dünya