Kripto piyasası, son 10 yılda meraklıları­nın deneysel alanı olmaktan çıktı ve mil­yonlarca insanın yatırım yaptığı küresel bir ekosisteme dönüştü. 2025 itibariyle dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 6,8’i yani 562 mil­yondan fazla kişinin kripto paralara yatırım yaptığı tahmin ediliyor.

Bu büyüme, yenilik­çi finansal fırsatlar kadar güvenlik riskleri­ni de beraberinde getirdi. Geleneksel finans dünyasında olduğu gibi kripto ekosistemin­de de kötü niyetli kişiler, yatırımcıların bilgi eksikliğini ve güven duygusunu istismar ede­rek haksız kazanç peşine düşüyor. Bu neden­le kripto dünyasında yol almak isteyen herke­sin, temel dolandırıcılık yöntemlerini bilme­si yatırımlarını koruyabilmesi için önemli.

Bu yöntemlerden en bilineni Ponzi şeması­dır. Bu model, adını 1920’lerde Charles Pon­zi’nin posta pulları üzerinden yürüttüğü ün­lü dolandırıcılıktan alır. Kripto versiyonunda ise yeni yatırımcılardan toplanan parayla ön­ceki yatırımcılara “kâr” ödenir. Gerçek bir ti­cari faaliyet ya da sürdürülebilir gelir mode­li yoktur. Sistem, sürekli yeni katılımcılarla beslenir. Ancak girişler yavaşladığında çöküş başlar ve çoğu katılımcı yatırdığının büyük bölümünü kaybeder. Bu tür yöntemler, yatı­rımcının “fırsat kaçırma korkusunu” ustalık­la kullanır. Sunulan vaadi kaçırmak isteme­yenler çoğu zaman gerekli incelemeyi yap­madan sisteme dahil olur.

Diğer bir yöntem ise rug pull, özellikle mer­keziyetsiz........

© Dünya