Osmanlı İmparatorluğunun son dönemlerinden başlayıp yeni kurulacak laik ve modern Türkiye Cumhuriyeti'nin kilometre taşlarını döşeyen, hem Müslüman görünüp Siyonist Yahudilere hizmet eden, Müslümanlara kabalist düşüncelerini dayatan, öte yandan kendisine intisap edenleri ikna ederek Yahudi-İslam tarikatını kuran, bu tarikat üzerinden nesillerin zihnini bulandırıp ifsat eden, Sabetay Sevi’nin bir gerçek Mesih olduğuna inanan bir kitle varlığını sürdürüyordu. Bunlara Sabetayist ya da Türkiye’de bilinen adıyla “Dönme Yahudiler” de denilmektedir. Sabetayist dönmeler, sürdürdükleri gizli kapaklı işler dolayısıyla sayısız komplo teorilerinin hedefine girmişlerdir. Bu nedenle tarihlerini mercek altına alarak hakikati açığa çıkarmak oldukça zordur. Bununla birlikte Sabetayistler, Yahudilik bünyesinde ve dışında öylesine çok akımla özdeşleştirilmişlerdir ki ayrıntılardan asıl olanı yakalamak mümkün değildir.

Sabetayistlerin, laisizmin kaynağını oluşturdukları yönündeki görüş de taraftar bulmaktadır. Yahudi fıkhı yazarı Gershom Sholem, lasizm temelli Yahudi Islah Hareketi “Haskala’nın kurucularının Sabetayist olduklarını ileri sürmektedir. Elbette Sholem’in bu söylediklerindeki doğruluk, belli bir kuşkuyu da barındırmaktadır. Öte yandan Haskala’nın kurucularının Sabetayistler gibi her aşamadan geçtikleri de söylenebilir. Haskala ve Sabetayistler arasındaki ortak özellikler bundan daha fazladır. Yahudi ıslah........

© Doğruhaber