Sosyal ve siyasal teoriye az çok aşinalığı olan herkes liberalizmin bireyci bir siyasî doktrin olduğunu bilir. Şu var ki, tutumları ister kolektivist zihniyetten isterse ideolojik husumetten kaynaklansın, liberalizme şüpheyle bakanlar bu bilgiyi şu hurafeyle tamamlamaktan da geri durmazlar: ‘’liberalizm toplum karşıtıdır.’’

Sağ ve sol komüniteryenler ile kolektivistlere bakarsanız, liberalizm ‘’bireyci’’ olduğu için sadece bireyi tanır ve ona değer verir, bu yüzden de toplum karşıtı olması kaçınılmazdır. Liberalizmin bireyi hemcinslerinden ve toplumdan tecerrüt etmiş ve sadece kendi çıkarına odaklanmış olan patolojik bireydir! Toplumu birbirinden kopuk ‘’soyut bireyler’’den ibaret gören liberalizm hiçbir toplumsal formasyon tanımadığı ve birey ile devlet arasındaki ara kurumların önemini kavrayamadığı için de, kendi iddiasına da aykırı olarak bireyi devlet gücü karşısında korumasız ve çaresiz bırakır!

Öteden beri karşıtları arasında liberalizm hakkında ‘’bilgi’’ diye pazarlanan bu ‘’liberalizm’’ karikatürünün ülkemizde liberalizme ilişkin gözde anlatı olması ‘’aydınlarımız’’ın entelektüel düzeyi açısından ne hazin bir tecellidir! Bu kurgunun liberalizm karşıtları arasında revaçta olması öteden beri beni de hep hayrete düşürmüştür. Kırk yıldır liberalizm ‘’çalışan’’ bir sosyal bilimci olarak, solcular ve muhafazakârların dillerinden düşürmedikleri bu saçma görüşe bağlı olan hiçbir liberal düşünüre bugüne kadar rastlamadım çünkü.

Gerçekten de toplum-karşıtı olması şöyle dursun, Smith’ten, Mises ve Hayek’e, oradan Loren Lomasky, David Schmidtz ve Chandran Kukathas’a, liberalizm her şeyden önce bir toplum teorisidir. Liberal düşünürler için toplumsal hayat bireyin kendini idame ettirmesini ve amaçlarını gerçekleştirmesini mümkün kılan esas zemindir. Bu düşünürler insanın toplum halinde yaşama eğilimini (sociability) hep vurgulamış, bireyler arasındaki gönüllü iş birliğinin hem toplumun temeli hem de medenileşme ve refahın anahtarı olduğunu dile getirmişlerdir.

Adam Smith Milletlerin Zenginliği’nde (1776) ‘’binlerce kişinin yardımı ve iş birliği olmasa, medenî bir toplumda en düşük standartlarda yaşayan kişinin........

© Diyalog Gazetesi