Çerkeslik zor bir zanaattir; Özellikle gencine, kadınına, zayıfına. Medeni haliniz bile söz hakkınızı etkiler. Eğer gençseniz, sizden büyük olanları ölüm pahasına dinlemeniz ve onlara itaat etmeniz beklenir. Belki diğer toplumlardaki gibi, kadınların sürekli bir susturulma hali yoktur, fakat eğer evliyseniz muhakkak artık toplumun biraz dışında olmanız beklenir. Ta ki belli bir yaşa erişene, saçlarınız ağarana kadar.

Bir asker gibi kendini buyrulanı yapmakla yükümlü Çerkes gençleri, artık 1700’lerin askeri koşullarında yaşamıyor. Bununla beraber Çerkes yaşlıları da artık orduları yönetmiyor. Fakat toplumda hala öncülük, örneklik gibi vasıfları ve önde yürüme sorumlulukları var. Yaşı tam genç ile yaşlı arasında bir yerde hem büyüklerin sözlerini dinleyip koşuşturacak, hem de kararlar alıp öncülük edecek durumda biri olarak, bu hoş ve zor sınırdan yazıyorum; xabze, sadece Çerkes gençlerinin uyması gereken bir takım giyim kuralları değildir. Üzerine defalarca kitap yazılan bu bin yıllık anayasa hakkında kafamızda nasıl soru işaretleri olabilir, onu nasıl eksik, yarım ve kendimize göre yorumlayabiliriz?

Toplumsal kurallar, toplum için. Bu toplumun, uluslararası kabul, görünür olma, özgürlük, anavatanda sürekli yaşanan insan hakları ihlalleri, diasporada faşist saldırılar, savaşlar, gençlerin küresel sanal dünyada kayboluyor olması, derneklerde çalışmanın özveri gerektiriyor, artık kültür merkezlerinin profesyonelleşmesi gerekiyor olması,........

© Dikgazete.com