menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Yapay zekâ ve tarih

13 0
20.01.2025

Makalenin amacı, yapay zekânın matematik vs. hariç, tarih vs. gibi sosyal bilimlerde verdiği bilgilere güvenilip güvenilemeyeceğini hakkında görüş belirtmektir. Yapay zekâ, kendine öğretilen ve erişebildiği bilgiye göre bir karar vereceği için, erişebildiği bilgiler doğru ise doğru, yanlış ise yanlış karar verecektir. Onun için yapay zekânın nasıl ve nerede kullanılması gerektiğine, yapay zekâ programını yapan insanoğlu karar vermelidir.

Açar Kelimeler: Yapay-zekâ, Matematik, Gerçek, Sahte, Tarih, Coğrafya, İstatistik, Tercüme, İnsanoğlu

Geçen gün bir mecliste, Sultan Abdülaziz’e ait denilen laubali iki zabit arasındaki sarıklı, şalvarlı, cübbeli resim gündeme geldi. Resmin sahte olduğunu söylediğimde, bana itiraz etmenin saygısızlık olacağını düşünen bir genç, “yapay zekâya soralım” deyiverdi.

Genç, telefondan Abdülaziz’in gerçek bir resmi ile sahte resmi [bk. R.1, R.2], yapay zekâya sordu. Yapay zekâdan çok daha hızlı, “yapay zekâ, söz konusu resmin Abdülaziz’e ait olduğunu söylerse, benim iddiamın genç nazarında hiçbir hükmü kalmayacağını düşündüm ve karışık bir hâleti ruhiye içinde yapay zekânın vereceği cevabı bekledim”:

Cevap: “Gerçeklik tespiti için şu adımları uygulayabilirim:

1. İlk fotoğrafın analizi: İlk görsel, Osmanlı Sultanı Abdülaziz'in sıkça bilinen bir portresidir. Bu fotoğraf 19. yüzyılın ortalarına ait ve sıkça kullanılan bir resmi portredir. Bu fotoğrafın gerçek olduğunu düşünüyorum. 2. İkinci fotoğrafın analizi: Sarımsı bir tona sahip olan ikinci görselde, ortada oturan kişinin Sultan Abdülaziz olduğu iddia ediliyor gibi görünüyor. Ancak Sultan Abdülaziz'in sürgün ve ölüm dönemiyle ilgili bilinen fotoğraflarla kıyaslandığında, bu görselin şüpheli olduğu söylenebilir. Fotoğraf kalitesi ve kompozisyonu, sonradan değiştirilmiş veya düzenlenmiş bir görsel olabileceğini düşündürüyor. Sultan Abdülaziz’in ölümünden önceki son fotoğraflar genellikle daha net ve belirgin iken, bu fotoğrafın soluk ve düzenlenmiş olması sahte olabileceğini düşündürüyor. 3. Tarihsel kayıtlar ve bilinen fotoğraflarla karşılaştırma: Eğer elimde doğrulamak için ek veri olursa, gerçekliğini daha iyi analiz edebilirim.

Şu anki incelemeye göre:

Birinci fotoğraf büyük olasılıkla gerçektir ve Sultan Abdülaziz'e aittir.

İkinci fotoğrafın gerçekliği şüphelidir ve montaj veya sahte bir kompozisyon olma ihtimali yüksektir”. [yz1]

Yapay Zekâyı Test [yz1 - yz2 – yz3]

Bu sahte resim muhabbetinden sonra, Miryokefalon harbi nerede yapılmış onu sorduk. Yapay zekâ “Konya” dedi [yz1]. Tam da Konya’nın hoşuna gidecek bir cevap. Ardından şu soruları sordum ve şu cevapları aldım:

Tanjant A = Tanjant 60 x tanjant 10 / tanjant 20 denkleminde, A kaç derece sordum; 40.6 cevabını aldım ki, cevap doğru. Yapay zekâ, matematik ve geometri gibi hesaba dayanan kurallı bilimlerde doğru cevap veriyor [yz2].

İki resmin karşılaştırılması da nispeten matematiğe benziyordu ve nispeten doğru cevap veriyordu. İngilizce bir metni Türkçeye, Türkçe bir metni İngilizceye tercüme ederken de nispeten doğru cevap veriyordu. Bir tercüman “çevirileri, önce yapay zekâya yaptırıyor, sonra da kontrol ediyorum” diyordu ki, yapay zekâ burada da işe yarıyordu. Türkçe, matematiği olan bir dil demeleri boşa değilmiş. Diğer dillerin de bir matematiği olmalıdır.

01. Truva [Troya]: Çanakkale ilinde, Homeros’un İlyada destanında geçen efsanevi şehir [yz1].

02. Kelainai [Celenae]: Bugünkü Afyonkarahisar yakınlarında yer alır [yz1].

03. Apameia [Apamea Cibotus]: Afyonkarahisar’ın Dinar ilçesi yakınlarında yer alır [yz1].

04. Antiochia in Phrygia: Bugünkü Yalvaç [Isparta] yakınlarındadır [yz1].

05. Amorion:........

© Dikgazete.com