“Bir insan, kendi vicdanına da yanıt verecekse, liderine yanıt vermeyi reddetmek zorunda kalacağı bir an gelir.” Hartley Shawcross (Nürnberg Savaş Suçları Mahkemesi’nde başsavcı olarak görev yapan hukukçu.)

Geçen hafta Nürnberg Adalet Sarayı’na adım attığımda aklımda yukarıda alıntıladığım söz vardı. Mahkeme binasında, 20 Kasım 1945’ten 1 Ekim 1946’ya kadar 24 Nazi’nin yargılandığı Nürnberg duruşmalarının tarihine ilişkin ayrıntılı sergiyi incelerken sanıkların savunmasını üstlenen avukatların listelendiği bir bilgisayar ekranına rastladım. Koltuğa oturup tek tek özgeçmişlerini ve duruşmalarda izledikleri yöntemleri okudum.

2. Dünya Savaşı döneminde Alman Silahlı Kuvvetler Harekât Komutanlığı başkanı olarak görev yapan general Alfred Jodl’un avukatı Franz Exner’in, Jodl’un askeri suç teşkil eden emirlerle olan kanıtlı ilgisine karşın, onu “Hitler’e ettiği yeminin kurbanı trajik bir figür” olarak resmettiğini öğrendim. Oysa Exner, yaptığı çalışmalar nedeniyle iki dünya savaşı arasındaki en önemli kriminologlardan biri olarak kabul edilen........

© Cumhuriyet