Bazıları çok zor şartlar altında eğitim alırlar, okurlar bazıları ise rahatlıkla okuyacak imkânları varken okumak istemezler. Bu önemli bir konudur. Bunun dışında bir de bilimde laiklik vardır. Siyaset ve din bilim insanlarının işine karışmamalıdır. Bu iki konunun Bursalı Kadızade-i Rumi’nin yaşamında bir araya geldiğini düşünüyorum.

Ülkemizin özellikle Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde yakın geçmişte çocuklar uzun yolları yürüyerek okullarına gidip geldiler, dereler, tepeler aştılar. Beni çok etkilemiş olan “Dünyanın En Tehlikeli Okul Yolları” isimli bir belgesel vardı. And Dağları’nda, Kırgızistan’da, Madagaskar’da çok tehlikeli yolları aşarak okullarına gidip gelen çocuklar anlatılıyordu bu dizide. Niçin bu kadar tehlikeye girdikleri sorulduğunda ise çocukların çoğu “Ama ben öğretmen olacağım” diye cevap veriyorlardı. Çağımızda liseyi bitirip uzak ülkelere okumaya giden çocuklarımız var. Başlangıçta zorlanıyorlar, yalnızlık çekiyorlar, zamanla alışıyorlar.

Kadızade 14. yüzyılın sonlarında Bursa’da dünyaya gelmiştir, asıl adı Selahattin Musa’dır. Bursa kadısının torunu olduğu için Kadızade-i Rumi adıyla tanınmıştır. Kadızade’nin bilim yaşamı, doğru olma ihtimali yüksek bir efsaneyle başlar. Uluğ Bey adlı tiyatro eserimde bu efsaneyi ayrıntılı olarak dile getirdim.

Kadızade, Bursa’da ve Konya’da matematikle, cebir ve geometriyle (riyaziye ve hendese) ilgili mevcut tüm bilgileri öğrenmişti ancak yetinmiyordu, o gün için matematikte ve........

© Cumhuriyet