Bazen yalnızca bir görüntü, bir söz, bir an tüm algımızı şekillendirir. Peki neden bazı siyasetçileri gözümüzde büyütür, bazı kitapları ilk sayfada bırakırız? Sosyal psikolojinin “halo etkisi” kavramı, önyargılarımızın, medyanın ve algı yanılsamalarının davranışlarımızı nasıl yönlendirdiğini gösteriyor.

Bu yazıda bazı nesnelerin, fikirlerin, bazı kişilerin, bazı siyasetçilerin niçin sevildiğini ve bazılarının niçin sevilmediğini sosyal psikolojideki halo etkisi kavramı çerçevesinde tartışacağım.

“Halo etkisi” veya “Hale etkisi” denen bir zihinsel işleyiş vardır. Bu kavrama göre bir insana, bir kuruma veya bir fikre ilişkin olarak başlangıçta bir izlenim edindikten sonra bu izlenimi onun tüm özelliklerine genelleriz. Söz gelişi, bir kişiye veya nesneye yönelik olumlu bir izlenim edinmişsek bu şeyin diğer tüm özelliklerini olumlu, olumsuz bir izlenim edinmişsek tüm özelliklerini olumsuz olarak algılarız.

Halo kelimesi ışık çemberi veya ayın etrafındaki hale kelimesinden gelmektedir. İnsan zihninin işleyişindeki halo etkisi yüzünden insanlara ve nesnelere yönelik sonraki izlenimlerimiz ilk izlenimimizden etkilenir. Çoğunlukla ilk izlenimlerimizin tutsağı oluruz. Bir insan diğer bir insanı başlangıçta “güzel” veya “yakışıklı” olarak algılamışsa az sonra onun bütün davranışlarını olumlu olarak algılamaya, kusurlarını görmemeye başlar. Bazı kişilerin eşleri için “Evlenince değişti” demelerinin nedenlerinden birisi bu olabilir. Bazen de insanlar birisi için “Bir davranışını gördüm çizdim üstünü” derler. O kişinin bir davranışını olumsuz olarak........

© Cumhuriyet