İşçilerin yani SSK kapsamında çalışanların emekli aylık hesaplama sistemlerinin değiştirilmesi ve getirilen yeni kuralların aylığı azaltıcı etkileri nedeniyle, emekli aylıklarının miktarı sürekli düşmeye başlamıştır. İşçi emeklilerinin aylık miktarlarının azalmasına neden olan faktörler şöyle sıralanabilir.

1- İşçi emekli aylığı hesaplama sistemlerini değiştiren yasal düzenlemelerin, aynı zamanda emekli aylığına hak kazanma koşullarını da değiştirdiği bilinmekte olup, 8/9/1999 tarihinde 4447 ve 2008 yılı Ekim ayında 5510 sayılı kanunlarla yapılan düzenlemelerde; emekli aylığına hak kazanma koşullarında, emeklilik yaşı ve prim ödeme gün sayıları artırılarak, sigortalıların sistemde daha uzun süre kalmaları ve daha çok prim ödemeleri amaçlanmıştır. Emeklilik yaşları 58-60’lara, hatta 5510 sayılı Kanunla kademeli olarak 65 yaşına yükseltilirken, işçiler için prim ödeme gün sayıları 7.200 güne yükseltilmiştir. Belirlenen yaş ve prim gün sayılarının tamamlanması için sigortalıların çalışma hayatında daha uzun süre kalmaları gerekmektedir. Aylık bağlama oranlarının (ABO) belirlenmesinde, çalışılan her yıl için verilen artış oranlarının azaltılması bu mantığa dayanmaktadır. Örneğin 5510 sayılı Kanunda sigortalının ABO’su her 360 güne yüzde 2 puan verilmek suretiyle hesaplanmaktadır. Yine, bu sistemde emekli olacak sigortalının en az 7.200 gün çalışması gerekmektedir. Sistemde kadında 58, erkekte 60 yaş olarak belirlenen yaşların tamamlanması, sigortalıların ortalama 20’li yaşlarda çalışma hayatına başladığı varsayıldığında, sistemde 30 yıl kalması gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır. 30 yıl çalışan sigortalının prim gün sayısı 10.800, ABO’su (30 x % 2) yüzde 60 olacaktır. Dolayısıyla, getirilen her sistemde, aylık hesaplama kuralları ile sistemde öngörülen emekliliğe hak kazanma koşulları ile kendi içerisinde uyumlu olmasına rağmen, bu sistemlerin daha önceki sistemlerde çalışmaya başlayan sigortalılara uygulanması, karma sistemlere göre aylık hesaplarını gündeme getirmekte ve bu durum aylıkların azalmasına neden olmaktadır.

Örneğin EYT’liler ilk defa 8 Eylül 1999 tarihi öncesi çalışmaya başlayıp, 2023 yılı Mart ayından sonra aylık talebinde bulunan sigortalılardır. Sigortalılık başlangıç tarihleri; aylık hesaplamalarında gösterge sisteminin, emeklilik koşullarında ise 506 sayılı Yasanın 4447 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki hükümlerinin (3.600 veya 5.000 prim gün sayısı ile emeklilik) geçerli olduğu bir dönemdir. Gösterge sisteminde, gösterge tablosundan bağlanan aylığın taban aylık bağlama oranı yüzde 60 olup, 3.600 günden emekli olan bir sigortalının ABO’su yüzde 55 olarak hesaplanmaktadır. Ancak, toplam 3.600 günü bulunan bu sigortalının 4447 sayılı Kanunla getirilen aylık hesaplama sisteminde ABO’su yüzde 35, 5510 sayılı Kanunla getirilen sistemde ise ABO’su yüzde 20 olarak hesaplanmaktadır. Bu sigortalının aylığının sadece gösterge sistemi yerine, karma sistemde bağlanması ve her........

© Cumhuriyet