menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Teknoloji, oligarşisi ve faşizm

83 26
27.10.2025

Z kuşağının emeğin, doğanın, LGBTQ ve kadın haklarının değersizleştirilmesine, ırkçılığa gözetim kültürüne ve kurumsal otoriterliğe karşı zaman zaman isyana varan direnişi, yalnızca bir kuşak çatışması değil, sermayenin denetim kapasitesini sınırlayan tarihsel bir başkaldırı biçimi. Tam da bu nedenle, işletmelerinde kontrolü yitirme korkusu, teknoloji sermayesini giderek demokrasi düşmanı, hatta faşizan reflekslere sürüklüyor.

ABD’de pandemi sonrasında sınıf çelişkileri, “evden çalışma”, “verimlilik krizi”, “yapay zekâ devrimi” gibi başlıkların altında sertleşmeye başladı. Z kuşağı, pandemi yıllarında evden çalışmanın sağladığı görece özerkliği tattı; “her şey acil”, “hep çevrimiçi ol” kültürünü reddetti. Rainesford Stauffer’ın Washington Post’ta belirttiği gibi, genç çalışanlar artık “İşyerimiz acil servis değil” diyerek sürekli kriz üreten performans ideolojisine itiraz ediyor. Onlar için çalışma yalnızca geçim değil, yaşamın anlamını kuran bir deneyim. Bu nedenle “hayatı bütünüyle işe çeviren” neoliberal ethos’a karşı çıkıyorlar.

Bu yeni emek kültürü, teknoloji oligarşisinin huzurunu kaçırıyor. Pandemi döneminde evden çalışma işçinin, işverenin denetimi dışında, kendine zaman ayırmasına olanak veriyordu, emeğe zihinsel ve duygusal özerklik alanı açıyordu. “Ofise dönün” ısrarı, öncelikle, sermayenin zayıflayan kontrolünü yeniden kurma........

© Cumhuriyet