Bilindiği üzere, mevcut küresel eko-finansal sistem, İkinci Dünya Savaşı sonrasında yapılandırılan ve Dünya Bankası (IBRD) ve Uluslararası Para Fonu (IMF) gibi kurumlar ve Bretton Woods Anlaşması (Rezerv Para = ABD Doları) üzerinden işlerlik kazanan bir yapıyı temsil ediyor. Sekseninci Genel Kurul toplantısının bugünlerde sürdüğü Birleşmiş Milletler (UN) ise, küresel düzenin çatı örgütünü oluşturuyor.

Uluslararası ticaret işleyiş ve çerçevesi, 1947 yılında Cenevre’de imzalanan Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT) ile sistematik yapıya taşınıyor. Aslında, geçici nitelik taşıyan GATT, 1948-1994 yılları arasında kırkaltı yıl boyunca fiili olarak küresel ticaretin çerçevesini teşkil ediyor. Türkiye’nin de 1951 yılında katılım sağladığı bu mekanizma; 1994 yılında kurulan Dünya Ticaret Örgütü (WTO) ile yeni bir kurumsal yapıya taşınıyor.

Halen 166 ülkenin üyesi bulunduğu WTO, Genel Sekreteri Ngozi Okonjo-Iwela’nın ifadesiyle; “ABD’nin tek taraflı ticaret düzenlemelerinden kaynaklanan tarihinin en büyük meydan okuması” karşısında kalıyor. Amerika’nın, Dünya Ticaret Örgütü’nün yerleşik kural ve kurumsal mekanizmalarını (başta, uluslararası tahkim olmak üzere) adeta “yıkıp, geçen” uygulamaları, endişe yaratmayı sürdürüyor. Başkan Trump’ın ben-merkezcil eksen üzerinde........

© CNN Türk