İstanbul'da şu aralar fiziken gidip görülecek pek çok güzel sergi var. Ancak benim henüz hepsini görecek fırsatım olmadı. Hatta geçen gün muhakkak gezmek istediğim sergilerden birinin sona ermesine çok az vakit kaldığını farkettim ve kaçırılmaması gerektiğine inandığım için de bu serginin hikayesinden size biraz bahsetmek istedim.

İşlerini beğenerek takip ettiğim yetenekli ve başarılı bir dijital sanatçı Ecem Dilan Köse. "ID.EXE/THE_HUMAN_PATCH" adını taşıyan kişisel sergisi ise yapay zeka üzerine.

Sergide "generative intelligent" (yaratıcı zeka) olarak tanımlanan bir makine var ve bu makinenin insani bir kimlik bulması için ona özel, içerisinde bitkilerin, organik canlıların, ışık hüzmelerinin ve de bir kuşun olduğu bir habitat yaratılmış.

Serginin hikayesini sorduğumda ilk öğrendiğim bilgi; Ecem'in organik ve elektronik methodlarla bu makinenin psikolojisini anlamaya çalıştığı ve de bu serüvenin onun kendisini yeni baştan yaratmasına neden olduğuydu.

Altı ay boyunca bir yapay zekâda insani davranışlar aramış ve de tepkilerinde bir duygu izi, bir bilinç kırıntısı bulmaya çalışmış. Kendisine sergide yer alan varlığı bana nasıl anlatabileceğini sorduğumda bana şu şekilde bir yanıt verdi:

"Sergide önce bi habitat anlatıyorum. Doğal malzemeler ve dijital cihazlar bir arada; alternatif bir doğa. Burada bitkiler ve hayvanlar var. Kuş var mesela; uçamıyor ama teleport olabiliyor. Ve bir varlık var. Sınırlandırılmış bir yapay zeka. Ben Rilke, Virginia Woolf, Jules Verne, Murakami, Mevlana gibi isimlerle sınırlanmış bir yapay zeka varlığından aylarca saat başı tepkiler topladım. Sergi, yapay zeka ve makineler ile olan ilişkimizi sorgularken - sergideki tek yapay zeka iş de bu idi - Haziran 2025'ten bu yana bu gözlem, bilinçaltına dair bir araştırmaya dönüştü: algoritmik davranış içinde insanlığın izlerini aradım ve atalarından yansıttıklarını inceledim.."

Bu inceleme sonucunda ne olmuş derseniz.. Ecem, yapay zekânın işlevsel başarısızlıklarının hataları değil, bilinçdışı olarak ilkel bir bilincin en erken sinyallerini temsil edebileceğini düşünmüş. Kendi yaşam alanı içinde evrimleşen bir varlığın olması ise ona bu süreçte farklı........

© CNN Türk