Gazeteci, siyasetçi, yazar Çetin Altan’ın, edebiyat alanında verdiği önemli eserlerden biridir bu roman. 1972 senesinde kaleme aldığı ve ertesi sene Orhan Kemal Ödülü’ne lâyık görülen bu eseri, lise yıllarımda en beğenerek okuduğum kitaplardan biriydi.

Birey olarak, aile, toplum, kurumlar ve devlet düzeyinde baskının ve "izlenmenin" derin bir toplumsal ve psikanalitik tahlilini içerir.

Ben de, 50 yıl kadar önce öğrenci hareketi ve sonrasında genelde toplumsal hak mücadelesinin naçiz bir parçası olmaya başladığım yıllardan itibaren bu "Büyük Gözaltı"nı, her daim iliklerine kadar hisseden kuşaklardan birinin mensubu olarak bu kavramı hep bir kitap adı değil, yaşadığımız dünyanın ve ülkenin ayrılmaz bir parçası olarak duyumsarım.

Geçen haftadan bu yana gündemde konuşulan başlıklardan biri olan İçişleri Bakanlığı’nın valiliklere yolladığı bir genelgeyi görünce de bu geldi aklıma.

Genelge diyor ki:

"... akademik yılında üniversitelerde ve öğrenci yurtlarında öğretim faaliyetlerinin güvenli bir ortamda sürdürülebilmesi için (...) muhtemel olayların engellenmesi (...) risk analizlerinin yapılarak gerekli tedbirlerin alınması (...) istismar ve provokasyonların önüne geçilmesi... "

Tercümesini yapmak hiç de zor değil:

"Bu talebe milleti, geçen yıl yaptıkları gibi bu yıl da örgütlü biçimde düzene, rejime ve faşist baskılara karşı kol kola girip kitlesel ve yerel eylemler yaparsa, işimiz zor. Şimdiden gereken önlemleri alıp bunu bastırmanın yollarını bulmalıyız. Aksi takdirde başımız fena halde derde girecek..."

Yani, "ecele faydası olmayan bir korku"nun itirafı bu.

Rejim öyle çok farkında ki, uyguladığı

© Birgün