Geçen hafta üç gün süreyle Oce/Yeniyol Şenliklerinin, dile kolay, 27’ncisi gerçekleşti.

Şenliğin 2. gününde Halk TV’de Serhan Asker’in sunuculuğuyla yayınlanan Görkemli Hatıralar programı da Oce’de yapıldı; köyün o olağanüstü eğitim, kültür ve doğal zenginliği gözler önüne serildi.

Oce ya da yeni adıyla Yeniyol, Doğu Karadeniz’de Ardeşen’in en doğuda Fındıklı sınırındaki köyü.

Köy, Hemşin’in Çamlıtepe (Zuğa)Köyünden yaklaşık dört yüzyıl önce kıyıya yakın bir vadiye yerleştirilen “beş aile” tarafından kuruluyor: Şişman, Datin, Memiş, Agop, Dagul. Adlarındaki farklılığa bakmayın, bunlar arasında hep dostluk ve dayanışma var.

Aileler, ormandan mısır tarlası açarak ve hayvancılık yaparak geçimlerini sağlıyor; bu nedenle ekonomik olarak “eşit “ ve Oce’de “toprak ağalığı ve ona bağlı ekonomik ve sosyal “bağımlılık ilişkileri” oluşmuyor. Koşullar, kadın-erkek eşitliğini kaçınılmaz kılıyor. Yeme -içmeden giyim kuşama kadar her türlü gereksinimini kendi üreten ya da “kendine yeterli” bir yapı oluşuyor.

Askerlikteki üstün başarısı sonucu ya da “alaylı” olarak miralaylığa ve padişah yaverliğine yükselen Oce’li Şevki Bey,-ki okulumuzun adı ondan geliyor- 1904’te, bundan tam 120 yıl önce Oce’de bir ilk okul açılmasını sağlıyorsa da “savaş koşulları” nedeniyle bu girişim kalıcılaşamıyor. Şevki Bey bunun üzerine tam bir “eşitlikçi” tutum ve olağanüstü bir öngörü ile “her akrabadan bir gencin” Osmanlı’nın İstanbul’daki “çağdaş eğitim veren okullarında” okumalarını sağlıyor: iki öğretmen, bir inşaat mühendisi, bir hukukçu ve sıkı durun o yıllarda yeni doğmakta olan telgraf ve telefoncu yetiştiriyor. Ancak, Oce’nin ekonomik ve toplumsal yapısı bu eğitimlilerin köyün gelişmesine bir katkı yapmalarına olanak vermiyorsa da Şevki Bey süreci, Oce insanının aklına yükselmenin tek yolunun çağdaş eğitim........

© Birgün