İktidar, yönettiğine iki tür şiddet uygular. İlki, bir kural belirleyip, o kurala herkesin uyacağını varsayıp, uymayanlara zor kullanmak. İkincisi ise, yönettiğini suçlu olarak kabul ederek, herkesi zor yoluyla kendine tabi kılmak. Aksi kanıtlanana kadar herkesin masum sayılması ile masum olduğunu kanıtlayamayan herkesin en baştan suçlu kabul edilmesi durumu.

“Aile reisinin”, eve geç gelen aile üyesine, “bir aksilik mi oldu, geciktin” diye sorması ile “yine ne halt yedin sen” diye saldırması arasındaki fark gibi.

Özellikle iktidar krizlerinde şiddetin türü kaçınılmaz olarak ikincisine doğru evrilir. Örneğin, 12 Eylül Darbesi’ sonrasında darbeciler tüm topluma “hepiniz suçlusunuz ve masum olduğunu siz kanıtlamak zorundasınız” mesajını veren bir şiddet dalgası başlatmışlardı. Neredeyse her evden en az bir kişi gözaltına alınmış, siyasi partilerden kuş sevenler derneklerine kadar tüm “örgütlenmeler” kapatılmış, asker ve polise 90 günü aşan mahkemesiz gözaltı yetkisi verilmişti. Daha yakın tarihli örnek ise 15 Temmuz Darbe Girişimi sonrası ilan edilen olağanüstü hal aracılığıyla gözaltı, tutuklanma ve işten çıkarılmaların herhangi bir suç kanıtına ihtiyaç duyulmadan yapılmasıydı. Güncel olarak CHP’ye odaklanmış şiddet dalgası bu “yönet(eme)me” tarzının izdüşümü.

Kaba, hukuksuz, gayriinsani şiddet uygulamalarının asıl hedefi tutukladığı insanlardan da çok bu hukuksuz tutuklamalara tanık olan toplumdur. Yürürlükteki yasalara aykırı tutuklamalar, anne babasının cenazesine katılma izni, hastalık nedeniyle ev hapsine çevrilme gibi en basit insani taleplerin reddedilmesinin de ardında aynı mesaj vardır. Bana karşıysan sana insan muamelesi yapmam!

İktidardan gelen kuralsız, orantısız ve gayriinsani şiddet tanıklara korku salar. İnsanca, çok insanca bir korku; ona bile bunu yapan kim bilir bana neler yapar! Hasta olduğu bu denli açık olan ve henüz mahkum olmamış birine bile bu zulmü reva gören benim gibi........

© Birgün