Karizmatik, otoriter, tek adam (sert erkek) yönetimlerinin yükselişi ile dünyanın tehdit edici bir yer haline gelmesi arasında bir ilişki olduğu sıklıkla dile getiriliyor. Dünya halklarının büyük çoğunluğu her geçen gün kötüleşen hayat koşulları altında yaşamaya çalışıyor ve gelecek daha da belirsiz görünüyor. Beslenme, barınma, sağlık ve eğitim gibi temel gereksinimlerini bile karşılamakta zorluk çeken yığınlar hayatlarını tehdit altında hissediyorlar. Tehdit hissinin körüklediği korkuya kapılan insanların kurtarıcı, güçlü, otoriter lider arayışına yöneldikleri; sağ popülist liderlerin de bu korkuyu beslerken, aynı anda koruma ve kurtuluş da vaat ederek kitleleri manipüle ettikleri söyleniyor.

Ekonomik krizin derinleştiği, terörün arttığı ya da deprem gibi büyük felaketlerin olduğu dönemlerde sağ popülizmin yükselmesi de bu çözümlemelerle uyumlu görünüyor. Sağcı (faşist) liderler bu korkuyu daha da kışkırtarak, hatta kimi zaman kendi elleriyle (devlet terörü) üreterek oy devşiriyor ve “serbest” seçimlerle iktidara geliyorlar. Bir kere iktidarı ele geçirip, icra ve yargı gücünün ucundan tutar tutmaz da demokrasiyi, güçler ayrılığını istismar ederek “diktatörleşiyorlar.”

Korkunun en şiddetli hali olan terör (dehşet) hissinin felç edici bir yanı var. Korkudan donakalma, güçsüzleşme ve kendini çaresiz hissetme hali. Dehşet hissinin edilgen boyun eğişe neden olduğu da doğru. Toplumun ruh halinden söz ederken, “işsizlik korkusu”, “bölünme........

© Birgün